آنفولانزای مرغی
آنفولانزای مرغی چیست ؟ | علائم ، راه های پیشگیری و درمان
آنفولانزای مرغی یکی از خطرناک ترین بیمای های بین پرندگان می باشد که به سرعت می تواند شیوع پیدا کند. این بیماری می تواند توسط پرندگان مهاجر به راحتی جا به جا و منتقل شود. علاوه بر پرندگان این بیماری برای انسانها نیز خطرناک می باشد و تا حال جان افراد زیادی را گرفته است. این بیماری تا به حال میلیاردها خسارت بر دست دولت ها گذاشته است. در این مقاله از بخش بیماری های مرغ ؛ به بررسی علائم این بیماری و راه ها و روش های جلوگیری از شیوع آن پرداخته ایم.
تاریخچه بیماری آنفولانزای مرغی
بیماری آنفولانزای پرندگان در سال 1878 میلادی ابتدا در ایتالیا گزارش شد. این بیماری چندین بار در کشورهای مختلفی شیوع پیدا کرد. تلفات ناشی از این بیماری در برخی از کشورها به چندین ده هزار قطعه رسید. پیش بینی می شود ، از ابتدای پیدایش این بیماری تا سال 2010 بالغ بر 300 میلیون پرنده بر اثر این بیماری تلف شده اند.
این بیماری برای انسان نیز خطرناک می باشد و می تواند از پرنده به انسان ها سرایت کند. تا به امروز بیش از 15 میلیون انسان نیز بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند.
ویروس عامل بیماری آنفولانزای پرندگان
ویروس عامل بیماری آنفولانزای پرندگان از خانواده آرتومیکسو ویریده (Orthomyxoviridae) می باشد. این ویروس دارای سه سروتیپ A, B, C می باشد. سروتیپ A از خطرناک ترین و شایع ترین نوع این ویروس می باشد که حتی باعث مرگ انسان نیز می شود. این ویروس بیشتر اوقات در برخی از کشورها شایع می شود و به سرعت پخش می شود.
ویروس بیماری آنفولانزا در پرندگان آبزی همانند غاز های وحشی ، اردک های وحشی ، و سایر پرندگان مهاجر باعث مرگ آنها نمی شود ولی این پرندگان ویروس را با خود می توانند به هر جایی حمل کنند. از نظر محققان ، پرندگان آبزی بعنوان منابع طبیعی این ویروس می باشند. پرندگان اهلی در برابر این بیماری به شدت ضعیف شده و به راحتی تلف می شوند.
ویروس h5n1 عامل بیماری آنفولانزای مرغی در ترشحات داخل پرندگان هم چون بزاق دهان و بینی و مدفوع آنها به وفور یافت می شود و از طریق تماس آب آشامیدنی مشترک می تواند منتقل شود. ویروس می تواند از طریق فضولات پرندگان به آسانی در گرد و غبار هوایی پخش و از مکانی به مکان دیگر منتقل شود. پرندگان اهلی به راحتی از طریق هوا می توانند به این بیماری مبتلا شوند.
علایم بیماری آنفولانزای پرندگان:
بیماری آنفولانزای پرندگان می تواند حتی به صورت شدیدا حاد در بین گله ها شایع شود . مهمترین علائم این بیماری بین پرندگان اهلی و و حشی در زیر لیست شده اند:
• بی حالی
• کاهش تخم گذاری
• اسهال سفید و سبز روشن
• تشنگی بیش از حد
• کبودی تاج و ریش
• خیز زیرپوستی بر روی قسمت هایی از بدن پرنده
• خونریزی های جزئی
• اختلالات تنفسی ، سرفه ، عطسه و صدای خس خس پرنده
• ژولیدگی پرها
علاوه بر علائم ظاهری ، پرنده بیمار دچار یک سری تغییرات نیز می شود. علائم بالینی این بیماری نیز بدین صورت می باشند:
• پیچش گردن
• لرزش سر و گردن
• علائم عصبی
• حرکت نامتعادل
• مرگ و میر ناگهانی
راهکارهای درمان و اقدامات پیشگیرانه:
از مؤثرترین راهکارهای مقابله با ویروس آنفولانزای پرندگان می توان به واکسیناسیون به موقع آنها اشاره کرد. اقدامات از قبیل دفن کردن و سوزاندن لاشه های پرنده بیمار ، ضد عفونی مکان پرورش و رعایت نکات بهداشتی می تواند از گسترش این ویروس پیشگیری کند.
از آنجایی که این بیماری به سرعت می تواند بین گله گسترش پیدا کند و تشخیص آن با اکتفا به علائم ظاهری کافی نمی باشد ، در صورت هرگونه مورد مشکوک می بایست پرنده را مورد آزمایش قرار داد و در صورت مثبت بودن بیماری آنفولانزا ، مراتب را به سازمان های مربوطه اعلام نمود.
در غیر اینصورت عدم اجرای دستور العمل های صحیح ، بیماری می تواند در کمتر از چند ماه کل یک منطقه جغرافیایی را در بر بگیرد. مخصوصا که امروزه نوعی بسیبار قوی از این ویروس مشاهده شده است که به شدت واگیردار و کشنده می باشد. این ویروس می تواند سلامتی و جان پرورش دهندگان خود را نیز به خطر بیاندازد. به همین دلیل می بایست تمامی نکات بهداشتی در خصوص این بیماری توسط پرورش دهندگان به خوبی اجرا شود.
واکسن آنفولانزای پرندگان:
در این بخش واکسن هایی که برای پیشگیری و ایمنی طیور در برابر آنفولانزا ساخته شده اند را برای شما شرح می دهیم.
واکسن آنفولانزا h9n2:
این واکسن شامل ویروس غیر فعال (کشته) آنفولانزای طیور تیپ A می باشد. واکسن آنفولانزا h9n2 مخلوطی از آب و روغن می باشد و در سری واکسن های کشته روغنی طیور دسته بندی می شود. این واکسن برای ایمن سازی بدن طیور در برابر آنفولانزای تیپ A بخصوص سروتیپ H9 بکار می رود.
نحوه مصرف این واکسن:
قبل از مصرف ، واکسن را به خوبی تکان دهید تا محلول داخل آن به صورت کامل بهم خورده شود. واکسن را می توانید به صورت زیرجلدی در قسمت هایی مثل زیر پوست ، پشت گردنیا به صورت عضلانی به سینه مرغ تزریق کنید.
نکاتی در رابطه با این واکسن:
در گله های تخم گذار و مادر می بایست واکسیناسیون دوبار صورت بگیرد. واکسیناسیون دومی حداقل 6 هفته و حداکثر 10 هفته با واکسیناسیون اولی فاصله داشته باشد. هم چنین واکسیناسیون دومی نیاید با دوره تخم گذاری فاصله کمی داشته باشد. یعنی حداقل یک ماه باید به دوره تخم گذاری مرغ مانده باشد بعد این واکسیناسیون صورت بگیرد.
جوجه ها می بایست بین هفته اول و دوم واکسینه شوند.
واکسن می بایست در هوای بین 4-8 درجه سانتی گراد و بدون یخ زدگی و به دور از نور آفتاب نگه داری شود.
واکسن زانا میویر (relenza):
این دارو به صورت استنشاقی بوده و برای ایمن سازی بدن پرندگان در برابر آنفولانزای طیور ، مخصوصا سروتیپ خطرناک h5n1 به کار می رود. این دارو همچنین برای جلوگیری از انتشار ذرات ویروسی این سروتیپ می باشد.