رطوبت بالا یا پایین چگونه بر رشد گیاهان اثر می گذارد؟
قطعا تاثیر رطوبت بر میزان رشد گل ها و گیاهان غیر قابل انکار است، رشد و نمو بسیاری از گل ها و گیاهان وابسته به دما و رطوبت محیط بوده و در صورت نامناسب بودن این دو مورد شاهد پژمردگی و یا بعضا پلاسیدگی و یا خشکیدگی گل و ساقه های آن خواهید بود.
اهمیت رطوبت محیطی به دلیل کنترل سطح تعرق و در نتیجه فتوسنتز گیاه است که در صورت نامناسب بودن رطوبت محیط، میزان فتوسنتز گیاه نیز مختل شده و قادر به دریافت دی اکسید کربن کافی نخواهد بود و یا آب زیادی از دست خواهد داد، تمامی این موارد و نحوه تامین رطوبت مناسب محیطی در ادامه این نوشته از اندیشه سبز بیان شده اند.
منظور از رطوبت محیطی چیست؟
رطوبت به مقدار بخار آب موجود در هوا گفته می شود، دمای هوا و فاصله از دریا دو عامل تعیین کننده در میزان رطوبتی نسبی هوا هستند و معمولا رطوبت هوا در دماهای مختلف فرق دارد.
اگر میزان بخار آب در هوا زیاد باشد، آن را هوایی مرطوب و شرجی می دانند و در صورتی که محیط کمترین مقدار بخار آب را داشته باشد، هوایی خشک خواهد داشت.
هر چه قدر به دریا نزدیک تر شویم، رطوبت هوا نیز افزایش خواهد یافت، به عنوان مثال مازندران و گیلان و بندرعباس و سایر شهرهای نزدیک دریا بالاترین میزان رطوبت را دارند که بین 70 الی 90 درصد است.
اما شهرهایی مانند سمنان، اصفهان، یزد و کرمان که از دریا دور هستند، آب و هوایی خشک دارند و معمولا مقدار رطوبت هوا در این استان ها بین 30 الی 50 درصد است.
به عنوان مثال کاکتوس ها گیاهانی مقاوم به دما و رطوبت محیطی نامناسب هستند و در محیطهای خشک به خوبی رشد می کنند. اما شمعدانی ها و آنتوریوم در محیط های دارای رطوبت بالای 50 درصد به خوبی رشد می کنند، بنابراین در صورت پرورش در مناطق خشک باید از دستگاه های رطوبت ساز استفاده کنید.
رطوبت کم چه تاثیری بر رشد گیاهان دارد؟
میزان رطوبت نسبی هوا بر زمان و نحوه باز شدن روزنه های زیرین برگ های گیاه تاثیر می گذارد. همانطور که می دانید گیاهان برای تنفس یا همان فتوسنتز از روزنه ها استفاده می کنند که در بر سطح برگ ها و بعضا ساقه ها وجود دارد.
زمانی که روزنه های گیاه باز می شوند، همراه با اکسیژن مقداری بخار آب نیز وارد محیط می شود، زمانی که گیاه احساس کند که آب زیادی از دست داده است، روزنه ها را می بندد تا از هدر رفت آب میان بافتی و در نتیجه پژمردگی جلوگیری کند.
زمانی که گل ها و گیاهان را در یک محیط گرم و خشک قرار دهید، آنها ابتدا برای خنک کردن خود، روزنه ها را باز خواهند گذاشت. به دلیل کم بودن رطوبت محیطی، گیاه مقدار آب زیادی را از دست خواهد داد (محیط خشک و گرم، رطوبت سایر اجسام را جذب می کند و علت خشکی پوست در محیط های گرم و خشک نیز همین است.)
سیستم دفاعی گیاه جهت جلوگیری از تبخیر بیش از حد آب میان بافتی گیاه، روزنه ها را می بندد تا از خشکی و پژمردگی آن جلوگیری کند، اما همین اقدام مانع از تبادل گازهای دی اکسید کربن و اکسیژن خواهد گرفت یعنی با بسته شدن روزنه ها، عمل فتوسنتز (گرفتن دی اکسید کربن و دادن اکسیژن) هم متوقف شده و در نتیجه شاهد پژمردگی ، خشکیدگی و مرگ گیاه در محیط های گرم و خشک خواهید بود.
تاثیر رطوبت بالای محیط بر میزان رشد گل ها و گیاهان
همانطور که رطوبت کم محیط سبب خشکیدگی ساقه و برگ ها و از بین رفتن گیاه میشود، رطوبت بسیار بالای محیط نیز می تواند برای گل ها و گیاهان کشنده باشد. در صورتی که گل و گیاه خود را در یک محیط گرم و بسته بدون تهویه قرار دهید، بخار خارج شده از روزنه های گیاه به تدریج سبب افزایش رطوبت محیط خواهد شد.
به دلیل نبود فن تهویه، پس از مدتی شاهد اشباع شدن هوا از بخار آب خواهید بود و عمل تبخیر به صورت خودکار متوقف خواهد شد. دقت کنید که در امتداد روزنه ها، آونگ های انتقال مواد مغذی وجود دارد، یعنی با باز شدن روزنه ها و خروج بخار آب ، مواد مغذی نیز همراه با آن از ریشه ها و ساقه ها به سمت برگ ها و گل ها حرکت خواهد کرد، در صورت متوقف شدن فرایند تبخیر، رساندن مواد مغذی نیز با مشکل روبرو شده و در نتیجه با پلاسیدگی و مرگ گل و گیاه مواجه می شوید.
برای جلوگیری از این مشکل، بایستی یک فن تهویه مناسبی را در محل پرورش گل ها و گیاهان قرار داد و از کودهای مناسب جهت تقویت آنها استفاده کرد.
در اقلیم های شمالی کشور به دلیل بالا بودن سطح رطوبت، امکان پرورش گیاهان حساس به رطوبت وجود ندارد چون در نهایت پلاسیده خواهند شد، بنابراین حتما قبل از انتخاب نوع گیاه به شرایط مناسب رشد آن توجه کرده و در صورت متناسب بودن شرایط با آب و هوای محل شما، اقدام به کاشت بکنید.
چرا باید به رطوبت محیط توجه کنیم؟
با توجه به موارد ذکر شده در فوق، حتما با عواقب نامناسب بودن رطوبت در گلخانه و محل پرورش گل و گیاه آشنا شدید. عواملی مانند رطوبت ، نور و گرما بر میزان رشد گیاهان تاثیر دارند و حتما باید به شکل مناسبی کنترل شوند تا شرایط محیطی ایده آلی را برای گل ها و گیاهان آپارتمانی یا گلخانه ای خود فراهم آوریم.
دقت داشته باشید که هر گیاهی میزان رطوبت، دما، نور، آب و نوع خاک مختص به خود را دارد و حتما در مورد گیاه مورد نظر اطلاعات لازم را به دست آورده و سپس اقدام به کنترل شرایط محیطی بکنید.
عوارض بالا بودن رطوبت محیطی کدامند؟
- پلاسیدگی گیاه
- زرد شدن برگ ها
- عدم توانایی جذب مواد مغذی
- رشد قارچ و کپک در ریشه گیاه
- افزایش میزان آفات و لارو ها در خاک
عوارض پایین بودن رطوبت محیطی بر گیاهان
- چروک شدن برگ ها
- پیچ خوردن و جمع شدن آنها
- قهوه ای شدن لبه های برگ
- ترد و شکننده شدن آنها
- پژمردگی و خشکیدگی ساقه و برگ ها
چگونه رطوبت محل پرورش گلها و گیاهان را کنترل کنیم؟
استفاده از یک دستگاه رطوبت سنج و یک دستگاه دماسنج در محل نگهداری گل ها و گیاهان الزامس است. بهتر است گیاهانی را در کنار هم پرورش دهید که با یک محدوده دما و رطوبتی سازگار هستند. در این صورت بهتر می توانید دما و رطوبت را کنترل کنید و شرایط یکسانی را برای همه آنها فراهم آورید.
اقدامات لازم در صورت بالا بودن رطوبت محل
در صورتی که رطوبت سنج نصب شده در محیط، رطوبت بسیار بالاتری را نشان دهد، به زودی شاهد پلاسیدگی و پژمردگی گل ها و گیاهان خود خواهید بود، بنابراین حتما باید در اسرع وقت نسبت به کاهش رطوبت اقدام کنید.
یکی از راه های ساده و کاربردی، استفاده از فن تهویه است. کافی است که آن را در محل نصب کرده و در زمان های لازم دکمه استارت آن را بزنید. در این صورت رطوبت مازاد تولید شده در محل، به بیرون هدایت شده و شرایط محیطی بهتری برای گیاهان شما فراهم خواهد شد.
در صورتی که رطوبت محیط بیرون از خانه نیز همچنان بالا باشد، استفاده از فن تهویه کمکی به کاهش رطوبت نخواهد کرد، این مورد در مناطق شرجی و نزدیک به دریا بسیار شایع تر است. در چنین شرایطی حتما باید از دستگاه های رطوبت گیر جهت کاهش میزان بخار هوا استفاده کرد.
در صورت پایین بودن رطوبت هوا چیکار کنیم؟
بالا بردن رطوبت محیط بسیار آسان تر از پایین آوردن آن است. در صورتی که رطوبت سنج مقدار خیلی پایینی را نشان دهد که برای گل ها و گیاهان شما نامناسب باشد، می توانید ساقه ها و برگ ها را آب پاشی کنید.
در صورت بالا نرفتن رطوبت محیط، از یک دستگاه رطوبت ساز اولتراسونیک با توجه به حجم محیط می توانید استفاده کنید. (در خرید دستگاه رطوبت ساز حتما به حجم محیط توجه کرده و دستگاه مناسبی را خریداری کنید که رطوبت را به اندازه کافی بالا ببرد).
رطوبت سازهای اولتراسونیک بدون خیس کردن ساقه و برگ ها و یا افزایش/کاهش دمای محیط، رطوبت لازم را به صورت مه سرد تامین می کند.
سخن کلی
در این مقاله به تاثیر رطوبت بر رشد گیاهان و عواقب نامناسب بودن آن در محیط پرداخته شد، در صورتی که در خانه یا گلخانه خود تعدادی گل و گیاه دارید و به خوبی رشد نمی کنند، احتمالا به رطوبت مناسب رشد آنها توجه نمی کنید، امید است که پس از مطالعه این مقاله، اطلاعات لازمه را به دست آورده باشید و در جهت کنترل رطوبت گلخانه و محل نگهداری آن گام بردارید. در صورت وجود هرگونه سوال حتما از طریق دیدگاه های همین صفحه با ما در میان بگذارید.
اگر بخواهیم تاثیر میزان رطوبت محیط را دررشد گیاه بررسی کنیم : چه چیزی را تغییر می دهیم
رطوبت رو کم و زیاد کنین