اصول و پرورش اردک و مرغابی در خانه و حیاط
پرورش اردک یکی از روش هایی است که با استفاده از می توانید به درآمد خوبی برسید اما لازمه این کار آشنایی لازم با این پرنده زیبا و مهربان است، به همین سبب در این نوشته از اندیشه سبز نحوه نگهداری و پرورش اردک را در خانه و فضای کوچک را توضیح خواهیم داد و در صورت افزایش تجربه شما در این زمینه می توانید پرورش اردک در سالن به صورت حرفه ای را نیز آموزش ببینید و درآمد خود را از کار به چندین میلیون در ماه برسانید. آموزش و کسب تجربه دو عنصر مهم در هر کسب و کاری است که می تواند شما را به موفقیت برساند، پس اگر به این پرنده علاقه مند هستید حتما این مقاله را تا انتها بخوانید تا اطلاعات مفیدی را در این باره به دست آورید.
آشنایی جزئی با تاریخچه و خصوصیات اردک
مرغابی و یا اردک پرندگانی تخمگذار هستند که به زندگی در کنار آب علاقه زیادی دارند. آنها از خانواده مرغابی سانان هستند ولی جثه شان نسبت به سایر پرندگان آبزی از قبیل غاز و قو نسبتا کوچکتر است. گونه های زیادی از آنها در تمام نقاط دنیا وجود دارند ولی هنوز ناشناخته باقی مانده اند. گویا اولین اردک هایی که به دست انسان اهلی شده اند مربوط به 5000 هزار سال پیش است که در چین باستان، هند و خاورمیانه اتفاق افتاده است. 3000 سال پیش و زمانی که مادها و هخامنشیان بر سر قدرت بودند، پرورش اردک در میان ایرانی ها هم رواج داشته است مخصوصا در شهرهای کردنشین و شوش آثار بسیار زیادی از کتیبه های منقش به اردک وجود دارد. از قرن 15 میلادی هم بومیان آمریکایی نسبت به پرورش و اهلی کردن این پرنده مبادرت کردند و با گذشت زمان پرورش آن در بین سایر کشورهای اروپایی هم رایج شد.
آنها را دائما در کنار برکه ها و نهرهای آب خواهید یافت چرا که علاقه زیادی به شنا در آب و تغذیه از جلبک ها و لارو های داخل آب دارند، پس اگر می خواهید در خانه اقدام به پرورش و نگهداری اردک بکنید حتما به وجود آب در منطقه اطمینان پیدا کنید و در صورت امکان یک استخر کوچک برای آنها فراهم آورید تا در مواقع ضروری در آن شنا کنند، این کار به تقویت بدن اردک ها و رشد بهتر آنها کمک خواهد کرد. نیازهای مبرم انسان برای تامین گوشت و پروتئین روز به روز در حال افزایش است و البته کسانی که در امر تولید این منابع گوشتی دستی دارند به ویژه پرورش دهندگان دام و طیور سهم بزرگی در برآورده کردن این نیازهای غذایی دارند.
اما هدف از این نوشته پرورشی انبوه و صنعتی اردک نیست بلکه می خواهیم شما را با نحوه نگهداری از این پرنده ها آشنایی پیدا کنید تا اگر روزی قصد راه اندازی واحد پرورش اردک را دارید به صورت کاملا حرفه ای و با دست پر اقدام کنید. اما به هر حال از اردک های پرورشی خود نیز جهت تامین تخم و گوشت استفاده کنید و به کاهش هزینه های خانواده کمک موثری بکنید.
جالب است بدانید که گوشت اردک در مقایسه با گوشت سایر پرندگان آبزی جزو مطلوب‌ترین ها به شمار می رود. چرا که دارای منابع مهم و غنی آهن، روی، پروتئین، فسفر، ویتامین های 6B و 12B، منیزیم و غیره است از همین رو مصرف گوشت این پرنده در اوایل سال 2012 به بیشترین مقدار یعنی نزدیک به 4.5 میلیون تن در دنیا رسید. اما هدف از این نوشته پرورش انبوه و صنعتی اردک نیست بلکه می خواهیم شما را با نحوه نگهداری از این پرنده ها آشنا کنیم تا اگر روزی قصد راه اندازی واحد پرورش اردک را داشتید به صورت کاملا حرفه ای و با دست پر اقدام کنید. اما به هر حال از اردک های پرورشی خود نیز جهت تامین تخم و گوشت استفاده کنید و به کاهش هزینه های خانواده کمک موثری بکنید.
مزایای اقتصادی پرورش اردک در خانه
- روش تغذیه آسان: پرندگان به خصوص اردک ها، قدت چشایی و بویایی ندارند بخاطر همین از انواع گیاهان و سبزیجات می توان برای تغذیه آنها استفاده کرد.
- سرعت در رشد و وزن گیری: جوجه اردک ها پس از بیرون آمدن از تخم ها به راحتی شروع به تغذیه می کنند و وزن گیری آنها در هر روز به اندازه 40 گرم است و با گذشت زمان به 2.5 کیلوگرم می رسد.
- سیستم دفاعی: اردک ها پرندگانی هستند که بدن آنها در برابر بیماری و بسیاری از میکرو ارگانیسم های عفونتی مقاوم است که نیاز به تزریق انواع واکسن در آنها احساس نمی شود و مهمتر اینکه بیماری مشترک اردک و انسانها بسیار اندک است.
- مقاومت در برابر سرما: میزان چربی در پوست و پرهای اردک آنقدر زیاد است که آب هرگز به آن نفوذ نمی کند و مهمتر اینکه به خاطر وجود این پرهای چرب اردک ها قادرند سرمای زیر صفر درجه را به راحتی تحمل کنند.
- ارزش غذایی بالا: گوشت اردک شامل انواع ویتامین ها، پروتئین و مواد معدنی ضروری برای بدن می باشد و هم چنین تخم هایی مقوی تر از تخم مرغ تولید می کنند که آنها را به یک منبع غذایی ارزشمند تبدیل کرده است. حتی در طب سنتی هم خوردن گوشت اردک مخصوصا بال و درام، جگر آن را برای کسانی که به کم خونی مبتلا هستند توصیه می کنند.البته خواص زیادی در مورد خوردن گوشت اردک وجود دارد که یک مقوله بسیار طولانی و جداست ولی در اینجا مجالی برای بازگو کردن آنها نیست.
- یک آفت کش حرفه ایی: وجود جوجه اردک ها در مزارع و شالیزارها به خصوص در شمال کشور به از بین بردن کرم های ساقه خوار، حلزون ها و سایر آفت های کشاورزی کمک شایانی می کنند.
- عدم وابستگی به شرایط آب و هوایی: اردک ها بر خلاف تصوری که از آنها سراغ دارید به راحتی می توانند در هر شرایط آب هوایی حتی بدون وجود برکه یا آبگیری به زندگی خود ادامه دهند. یعنی در واقع ادامه حیات آنها برخلاف غازها وابسته به آب نیست، اما بهتر است که یک منبع ابی جهت شنا کردن را برای آنها در نظر بگیرید
- بازگشت سرمایه: از آنجایی که جوجه اردک ها به سرعت وزن می گیرند و در اولین هفته زندگی خود تا 2.5 کیلوگرم رشد می کنند و در پایان دو ماهگی که دوره بسیار کوتاهی است، هر سرمایه گذاری که انجام داده باشید باز می گردد.
و بسیاری از مسائل دیگر از جمله مواردی است که باعث شده در بسیاری از نقاط دنیا نسبت به پرورش این پرنده تمایل داشته باشند.
نکته ای که بیشتر حائز اهمیت است، توجه به محل های پرورش اردک است چرا که آنها دوست دارند در محیط اطراف لانه هایشان به گشت و گذار مشغول باشند. بنابراین کسانی که در این کار خبره تر هستند محل زندگی آنها را حصار کشی کرده اند تا اردک ها بتوانند به راحتی بچرند و احتیاجات غذایی خود را برآورد کنند.
هدف از پرورش اردک در خانه چیست؟
در حالت صنعتی اهداف پرورش دهندگان از نگهداری اردک ها کسب درآمد از گوشت و تخم آنها می باشد، اما زمانی که بخواهید این پرنده ها را در خانه و مکان های کوچک پرورش دهید ، مسلما اولویت شما خوردن گوشت و تخم آنها نیست ، بلکه اناه را به عنوان پرنده هایی بسیار بامزه و خانگی پرورش خواهید داد که از بازی و سرگرم شدن با آنها لذت خواهید برد. هدف ما در این نوشته نیز دقیقا همین است و می خواهیم راهی را به شما نشان دهیم که به خوبی از این پرنده های خانگی بامزه خودتان مراقبت کنید و مانع از بیمار شدن و از دست رفتن آنها شوید.
نحوه شروع کار پرورش اردک
معمولا سه روش در به دست آوردن اردک ها دخالت دارند که می توان به روش جوجه کشی ، روش خرید جوجه چند روزه و روش خرید اردک بالغ اشاره کرد. در ادامه هر کدام از این سه روش آموزش داده خواهد شد تا به صورت کاملا آگاهانه و عاقلانه جوجه اردک های مورد نظر خود را تهیه کنید
روش اول خرید تخم نطفه دار و جوجه کشی از آنها
معمولا کسانی که می خواهند تعداد زیادی اردک را پرورش دهند و از فروش آنها درآمد زیادی به دست آورند، از روش اول استفاده می کنند.
در این روش شما می توانید تعدادی تخم نطفه دار اردک را تهیه کرده و با استفاده از یک ماشین جوجه کشی دقیق و استاندارد ، تخم ها را به جوجه های یک روزه اردک تبدیل کنید. با اینکه کم هزینه ترین و سودمندترین روش خواهد بود اما اگر دقت کافی به خرج ندهید احتمال شکست در این روش نیز وجود دارد.
در خرید تخم نطفه دار حتما از خود پرورش دهنده های اردک خرید کنید چون که تخم هایی کاملا سالم و با درصد نطفه بالا را شما خواهند فروخت، اما فروشنده ها و واسطه ها ممکن است تخم هایی بدون نطفه و یا کهنه را به شما بفروشند که به جوجه هم تبدیل نخواهند شد. قبل از خرید از محل پرورش اردک ها بازدید کنید تا از وجود اردک های نر و ماده در سالن مطمئن شوید چون که لازمه نطفه دار شدن تخم ها جفت گیری اردک های نر با ماده است.
همینطور در خرید دستگاه جوجه کشی باید دقت لازم را به خرج دهید چون که هر دستگاهی برای جوجه کردن تخم های اردک مناسب نخواهند بود. یک ماشین جوجه کشی استاندارد و ایده آل باید قابلیت تامین خودکار دما و رطوبت ، کنترل خودکار آنها ، تهویه خودکار و چرخش اتوماتیک تخم ها را داشته باشد در این صورت است که می توان یک جوجه کشی موفق را تجربه نمود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد به نوشته راهنمای خرید دستگاه جوجه کشی مراجعه کنید.
روش دوم خرید جوجه های چند روزه اردک
دومین و راحت ترین روشی که می توانید برای شروع کار پرورش اردک در پیش بگیرید تهیه جوجه های چند روزه می باشد، در این روش نیازی به خرید تخم نطفه دار و دستگاه جوجه کشی ندارید اما به یاد داشته باشید که جوجه ها قیمت بسیار بالایی نسبت به تخم های نطفه دار دارند.
سعی کنید جوجه ها را از خود پرورش دهنده ها بخرید چرا که احتمال سالم بودن جوجه ها بالا خواهد بود زیرا پرورش دهنده ها با نحوه مراقبت و و نگهداری از اردک ها آشنایی لازم را دارند و به خوبی شما را نیز راهنمایی خواهند کرد.
فروشنده ها و مغازه ها احتمالا جوجه هایی بیمار را به شما خواهند فروخت چرا که در مغازه ها تعداد زیادی پرنده از پرورش دهنده های مختلف جمع آوری شده است و بیمار بودن یک پرنده امکان سرایت دادن بیماری به سایر پرنده ها را نیز دارد، پس برای جلوگیری از تلف شدن جوجه اردک ها در آینده توصیه ما خرید جوجه از خود پرورش دهنده ها می باشد. البته پرورش دهنده هایی که تجربه لازم را در این مورد دارند و در کار خود بسیار حرفه ای و دقیق عمل می کنند.
روش سوم خرید اردک های بالغ
این روش را کسانی بر می گزینند که حوصله جوجه کشی و نگهداری از جوجه اردک ها را ندارند و میخواهند سریعا به اردک های بالغ و دوست داشتنی دست پیدا کنند. اما باید توجه کنید که اردک های بالغ نسبت به دو مورد فوق قیمت بسیار بالایی دارند و اگر می خواهید تعداد اردک ها را افزایش دهید حتما یک جفت مولد خریداری کنید.
مولدها قادر به جفت گیری و تخم گذاری هستند و می توانند تخم ها را به جوجه تبدیل کنند، دقت کنید که مولد ها حتما باید جوان باشند تا توانایی بالایی در تولید مثل داشته باشند بنابراین هنگام خرید به جوان بودن آنها توجه کنید. داشتن مهارت در تشخیص سن اردک به شما کمک زیادی خواهد کرد، برای این کار بهتر است از یک متخصص پرورش طیور برای تشخیص سن کمک بگیرید.
مزیت خرید تخم نطفه دار و جوجه کشی از آنها
در صورتی که از تخم های نطفه دار اردک جوجه کشی کنید، ضمن اینکه با قیمت کاملا پایین به جوجه های یک روزه اردک دست پیدا خواهید کرد، می توانید وجه های مازاد بر نیاز خود را به بازار بفروشید، مطمئن باشید که مشتری های دست به نقد شما آماده خریداری جوجه ها هستند.
پس در کنار جوجه کشی و تهیه جوجه ها می توانید یک راه کسب درآمدی آسان و کم ریسک را نیز در خانه راه اندازی کنید. لازمه این کار خرید تخم های نطفه دار با کیفیت و دستگاه جوجه کشی استاندارد و کارا می باشد.
البته اگر پرورش دهنده آشنا داشته باشید می توانید پس از فروش جوجه ها ، مبلغ تخم های نطفه دار خریداری شده را پرداخت کنید. اگر علاقه مند به جوجه کشی از تخم اردک هستید پیشنهاد می کنیم نوشته مراحل جوجه کشی از اردک را مطالعه کنید.
مراقبت از جوجه های چند روزه
یکی از مهم ترین مراحل پرورش اردک تغذیه و نگهداری از جوجه های چند روزه می باشد، جوجه اردک ها بدن ضعیفی دارند و نیاز به مراقبت بیشتری خواهند داشت پس باید در مراقبت از آنها وقت و دقت زیادی را به خرج دهید تا از تلف شدن آنها جلوگیری کنید. اقدامات زیر را برای تغذیه و مراقبت از جوجه اردک ها انجام دهید :
الف – آنها را گرم نگه دارید
آنها بدن ضعیفی دارند که در برابر بیماری ها به راحتی تلف می شوند بنابراین مکان پرورش جوجه های چند روزه تا دو هفتگی باید کاملا گرم باشد. برای این منظور می توانید از لامپ مادر مصنوعی استفاده کنید. هم چنین استفاده از بخاریهای گازی یا برقی نیز می تواند در گرم کردن محیط آنها بسیار موثر واقع شود.
ب – آب کافی در اختیار آنها قرار دهید
آنها نیاز به آب بازی دارند بنابراین بهتر است در یک کاسه کم عمق مقداری آب ولرم را در اختیار آنها قرار دهید تا در آن شنا کنند و از آن برای هضم بهتر مواد غذایی مصرف شده نیز استفاده خواهند کرد.
دقت کنید که محیط شان را حتما گرم نگه دارید تا از سرماخوردگی آنها جلوگیری کنید. روغن محافظ اردک ها که از خیس شدن پرها جلوگیری می کند و مانع از سرما خوردن آنها می شود، معمولا در سن 4 هفتگی شروع به ترشح خواهند کرد، بنابراین تا این زمان باید از جوجه ها مراقبت کنید تا در آب های کم عمق شنا کنند و حتما محیطشان کاملا گرم و بدون وزش باد باشد.
ج – از آبخوری و دانخوری های مناسب استفاده کنید
ظروفی که در اختیار جوجه ها قرار می دهید با به نحوی باشد که به راحتی و بدون کمترین زحمت بتوانند آب و غذای مورد نیاز خود را بخورند و نیاز به خم شدن و یا دراز کردن بیش از گردن و پاها نباشد.
جنس آبخوری و دانخوری می تواند از پلاستیک با دوام و بهداشتی باشد تا به راحتی امکان شستشوی آنها فراهم باشد و یا از جنس آلومینیوم و یا استیل باشد تا به مرور زمان دچار پوسیدگی و خوردگی نشود.
د – از خاک اره یا پوشال نرم استفاده کنید
به منظور محافظت از جوجه ها و جلوگیری از زخمی شدن کف پای آنها حتما در محل نگهداری از پوشال نرم و یا خاک اره استفاده کنید، این کار به جذب فضولات و مانع از خیس شدن بستر و خورده شدن توسط جوجه ها نیز خواهد شد.
هـ – غذای کافی و مقوی به آنها بدهید
جوجه اردک ها سرعت رشد بالایی دارند و این سرعت رشد بالا بستگی به کیفیت غذایی خواهد داشت که شما در اختیار جوجه ها قرار می دهید. مواد غذایی که در اختیار جوجه ها قرار می گیرد باید سرشار از پروتئین، ویتامین و انواع مواد معدنی و کربوهیدرات های مورد نیاز برای رشد و نمو باشد. مواد غذایی زیر می تواند برای آنها مفید باشد :
⇚ می توانید مقداری سبزیجات و میوه را خرد کرده و به صورت آبکی در ظرف غذای آنها قرار دهید.
⇚ آنها تمایل زیادی به خوردن غذا بر روی آب دارند، بنابراین می توانید مقداری خرده نان و یا سبزیجات خرد شده را بر روی آب بریزید تا آن را شکار کرده و بخورند.
⇚ ترکیبی از دانه های مختلف مانند گندم ، جو ، ذرت ، آفتابگردان ، بذر سبزیجات ، حبوبات و… را کاملا خرد کرده و در مقداری آب خیس کنید تا جوجه ها از آن لذت ببرند.
⇚ همراه با غذا حتما از آب آشامیدنی سالم و تازه استفاده کنید، همانطور که گفته شد وجود آب به هضم و جذب بهتر غذا کمک خواهد کرد.
⇚ تخم مرغ آب پز و سینه مرغ آب پز شده به تامین پروتئین های مورد نیاز بدن جوجه ها کمک خواهد کرد، هفته ای دو بار از این مواد غذایی همراه با سبزیجات می توانید به جوجه اردک های بدهید.
⇚ استفاده از مولتی ویتامین در آب آشامیدنی آنها هفته ای دو بار به تقویت بدن آنها در برابر بیماری ها و تغییرات محیطی کمک خواهد کرد، این کار را حتما با مشورت دامپزشک انجام دهید.
ساخت آشیانه برای اردک ها
اردک ها برای تخم گذاری و استراحت نیاز به آشیانه دارند. آنها در مراجعه به آشیانه از شر شکارچیان و دشمنان احتمالی در امان خواهند ماند و در صورت نامساعد بودن هوا نیز با استراحت در آشیانه از سلامتی و جان خود محافظت خواهند کرد.
بهتر است که آشیانه آنها را در حیاط و نزدیک آب بنا کنید تا به راحتی هم به لانه و هم به آب دسترسی داشته باشند. البته همانطور که اشاره شد بدون وجود آب نیز امکان پرورش اردک ها وجود دارد اما با توجه به اینکه پرنده هایی آب دوست هستند، بنابراین وجود آب کیفیت زندگی و شادابی آنها را افزایش خواهد داد.
میتوانید سقف و دیواره های لانه را با ورق های pvc دو جداره درست کنید تا در برابر سرما و باد و باران در امان باشند و هم چنین در فصل های گرم سال به منظور خنک نگه داشتن آشیانه می توانید دیواره ها را از توری بسازید و فقط سقف آن به صورت پوشیده باشد.
آشیانه باید به اندازه ای بلند باشد که خودتان هم به راحتی بتوانید به داخل رفته و اقدامات لازم از قبیل تمیز کاری و تعویض بستر، مراقبت از اردک ها و … را انجام دهید.
مراقبت از اردک ها در برابر بیماری
با اینکه اردک ها پرنده های مقاومی هستند و بیشتر بیماری ها را از خود دفع می کنند، اما در برخی مواقع امکان بیمار شدن آنها در صورت تغذیه از مواد غذایی سمی و فاسد وجود دارد و یا هم غذا شدن با پرنده های وحشی و یا موجودات موذی مانند موش احتمال بیمار کردن اردک ها را در پی خواهد داشت. به منظور مراقبت از آنها در برابر بیماری ها بهتر است موارد زیر را در نظر بگیرید :
الف – از آبخوری ها و دانخوری های پاکیزه و قابل شستشو استفاده کنید.
ب – همیشه آب و غذای کافی و سالم و تازه در اختیار آنها قرار دهید. برای تغذیه اردک های بالغ هم می توانید از مواد غذایی اشاره شده در فوق استفاده کنید و هم می توانید از غذاهای آماده مخصوص اردک ها استفاده کنید، اما اگر می خواهید آنها را برای تخم گذاری نیز پرورش دهید حتما باید در جیره غذایی آنها از مقدار کافی کلسیم و پروتئین استفاده کنید.
ج – از هم غذا شدن آنها با سایر پرنده ها و موجودات خودداری کنید تا احتمال سرایت ویروس از راه تنفس و غذا وجود نداشته باشد.
د – غذاهای بسیار شور و بسیار شیرین ، نان و شکلات و … می تواند برای اردک ها سمی باشد.
هـ – حتما از جیره غذایی مخصوص اردک ها استفاده کنید، جیره غذایی سایر طیور مانند مرغ و بوقلمون و… به دلیل دارا بودن مواد دارویی جهت پیشگیری از بیماری هایی مانند کوکسیدیوز و مارک ، برای اردک ها به شدت مضر و سمی خواهد بود.
و – قبل از استفاده از مواد دارویی و مولتی ویتامین ها و مکمل های معدنی حتما با یک دامپزشک و یا متخصص مشورت کنید تا مقدار مجاز آنها را برای اردک ها تجویز کند، به عنوان مثال سولفات مس که برای درمان بیماری و مشکلات گوارشی اردک ها تجویز می شود، مقدار بیشتر از 1 گرم می تواند کشنده باشد.
ز – مواد مضر و غیر قابل هضم مانند آهن و پیچ و مهره ، پلاستیک و … را از دسترس اردک ها دور کنید چرا که تغذیه آنها از این مواد می تواند کشنده باشد. در برخی مواقع جوجه اردک ها در تشخیص غذای مناسب خود دچار مشکل می شوند. حتما به این مورد دقت کنید.
ک – به دلیل مرطوب بودن مکان زندگی اردک ها ، احتمال رشد کپک و قارچ های سمی وجود دارد که در صورت تغذیه اردک ها از این قارچ ها ، مواد سمی به نام مایکوتوکسین را وارد بدن خود خواهند کرد. بنابراین نظافت لانه و محل پرورش اکیدا توصیه می شود.
تعدادچهل عدد تخم مرغابی پروازی گذاشتم داخل دستگاه که باید تا سه چهار روز دیگه از تخم دربیان خیلی انتطارشیرینیه ❤
سلام تقوی جان
بله واقعا همینطوره
بسیار مختصر و آموزنده.
سپاس از مطالبتان.
قطعا چکیده ی دنیایی تجربه س
موفق باشید دوست عزیز
متشکرم مفید بود.هدف من پرورش تعدادی اردک در مجاورت پرورش ماهی گرمابی در جنوب تهران است.ایا به نظرتان خوب است؟با تعدا نه خیلی زیاد
با سلام، هر چند که پرورش توأم ماهی و اردک در یک استخر با هم امکان پذیر می باشد ولی پیشنهاد میکنم که بیشتر تحقیق کنید و از کسانی که در این زمینه فعالیت میکنند مشورت بگیرید.