گلخانه هیدروپونیک چیست چه مزایا و معایبی دارد؟
گلخانه ها راهکاری عالی برای تولید گل و محصولات کشاورزی غیر قابل کشت در مناطق دارای شرایط آب و هوایی خاص می باشند. به کمک گلخانه ها حتی در فصل زمستان نیز می توان به کاشت میوه و سبزیجات مورد نیاز مردم اقدام کرد و با تولید محصولاتی تازه و سالم به کسب درآمد پرداخت.
گلخانه ها معمولا در دو نوع خاک کشت و آب کشت وجود دارند که به گلخانه های آب کشت، گلخانه هیدروپونیکی نیز گفته می شود که در آن به جای استفاده از خاک از آب دارای املاح و مواد معدنی برای رشد گل و گیاه استفاده می شود. با توجه به اهمیت بالای گلخانه های هیدروپونیکی در این نوشته از سری مقالات گلخانه اندیشه سبز می خواهیم در مورد مزایا و معایب گلخانه های هیدروپونیکی و ساز و کار آن صحبت کنیم.
ویدیو گلخانه کوچک هیدروپونیک
روش هیدروپونیک چطور عمل می کند؟
در روش هیدروپونیک اثری از خاک و آفت کش ها نیست و ریشه گیاهان بر پایه آب دارای مواد مغذی رشد می کنند. با استفاده از این روش در هر مکانی از کشور می توان گلخانه انواع میوه ها و سبزیجات و حتی میوه های کمیاب را نیز راه اندازی کرد.
هم اکنون که شما این مقاله را مطالعه می کنید افراد زیادی این گلخانه ها راه اندازی نموده و برای افراد زیادی نیز اشتغال ایجاد کرده اند. با توجه به مشکلات و معایبی که در روش کشت خاک وجود دارد، مردم به جای استفاده از خاک از محلول دارای انواع مواد مغذی جهت رشد گیاهان استفاده می کنند، این روش هم اکنون در حال گسترش بوده و محبوبیت خود را در میان مردم به دست می آورد.
در واقع آب مورد استفاده کشت گیاه بیشترین اهمیت را دارد و کشاورز باید مدام سطح وجود مواد مغذی موجود در خاک را مورد بررسی قرار دهد، اما مشکلی از بابت آب رسانی به محصولات وجود ندارد و آب ریشه گیاهان مدام در حال چرخش خواهد بود.
گلخانه هیدروپونیک برای چه محصولاتی مناسب است؟
از این روش برای تولید تمامی محصولات کشاورزی حتی زعفران استفاده کرد و هیچ محدودیتی از لحاظ کیفیت خاک و آب و هوا وجود ندارد. چونکه تمام موارد از قبیل دما و رطوبت و کیفیت تغذیه ریشه گیاه و … را می توان از طریق نصب تجهیزات گلخانه کنترل کرد. با توجه به تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که روش هیدروپونیک برای صیفی جاتی مانند فلفل دلمه ای، کاهو، خیار و گوجه فرنگی، کلم و … بهتر عمل کرده است. چون که این محصولات عمر کوتاهی دارند و ریشه کوتاهی دارند که فضای زیادی را نیز اشغال نخواهد کرد.
کشت هیدروپونیک چه مزایایی دارد؟
از جمله مهم ترین مزایایی که برای روش کشت هیدروپونیک می توان ذکر کرد شامل موارد زیر هستند:
الف – کاهش میزان آب مصرفی ؛
با توجه به اینکه گیاهان در داخل آب پرورش داده می شوند، بنابراین نیازی به آبدهی مجدد نخواهد بود و تمام آب مورد نیاز گیاه در ابتدا فراهم شده است.
ب – از بین رفتن آفت ها و علف های هرز ؛
با توجه به اینکه قسمت اعظم بیماری ها و آفت ها از خاک ناشی می شود، بنابراین با حذف خاک تا حد زیادی می توان از وجود بیماری ها و علف های هرز جلوگیری کرد.
ج – نیاز به عملیات کشاورزی کمتر ؛
با توجه به حذف خاک ، دیگر نیازی به شخم زنی ، ضدعفونی خاک، بذر پاشی، کانال زنی، تعویض خاک و … نخواهد بود که اکثر این کارها نیاز به وسایل و تجهیزات سنگین و گران قیمت دارند. بنابراین هم در نیروی کار و هم در هزینه ها صرفه جویی خواهد شد.
د – امکان استفاده در تمام نقاط کشور ؛
با توجه به تحت کنترل بودن تمام شرایط پرورش مانند دما، رطوبت، میزان مواد مغذی خاک، میزان اکسیژن و … بنابراین بدون توجه به شرایط خاک و آب و هوایی منطقه هر محصولی را می توان کاشت. پس مناطقی که دارای خاک شور و غیر قابل کشت هستند و یا با مشکل کم آبی رو به رو هستند می توانند از روش هیدروپونیک برای کشت محصولات مورد نظر خود استفاده کنند.
هـ – برداشت محصولات بیشتر در مقیاس کمتر؛
در روش سنتی فقط بر روی خاک امکان کاشت محصولات وجود دارد، اما در روش هیدروپونیک امکان کاشت به صورت چند طبقه وجود دارد، بنابراین در همان مساحت تا هفت الی هشت برابر می توان برداشت انجام داد.
و – امکان کنترل راحت محلول گیاه ؛
زمانی که از خاک جهت رشد گیاهان استفاده می شود، امکان کنترل میزان مواد معدنی موجود در خاک به سختی امکان پذیر است و از این رو با تلفات محصولات رو به رو می شویم. اما در روش هیدروپونیک به آسانی می توان مواد معدنی و مغذی موجود در آب را اندازه گیری کرد و در صورت نامناسب بودن مواد برای رشد گیاهان، سطح آنها را می توان کنترل کرد و به این ترتیب از تلفات محصولات جلوگیری به عمل خواهد آمد.
ز – نیاز به انرژی گرمایی کمتر ؛
در فصل های سرد سال جهت رشد بهتر محصولات باید دمای خاک را افزایش داد که در صورت استفاده از خاک نیاز به انرژی گرمایی بیشتری خواهد بود. اما در این روش به راحتی با به چرخش در آوردن آب و عبور دادن آن از سیستم گرمایشی ، دمای کل آب گلخانه را افزایش داد بدون اینکه انرژی زیادی نیز مصرف شود. هم چنین برای گرم کردن هوای گلخانه می توانید از بخاری مخصوص گلخانه استفاده کنید و برای یکسان نمودن دما در تمامی قسمت های گلخانه می توانید از فن سیرکوله استفاده کنید.
نحوه طراحی گلخانه هیدروپونیک
معایب گلخانه هیدروپونیک
اما هر روشی نیز معایب خاص خود را دارد که در ادامه به معایب راه اندازی گلخانه هیدروپونیک خواهیم پرداخت.
الف – هزینه اولیه بالا ؛
با توجه به اینکه برای احداث گلخانه هیدروپونیکی نیاز به لوله کشی زیاد و استفاده از پمپ خواهد بود، بنابراین هزینه اولیه زیادی خواهد داشت. اما در مقابل گلخانه های خاک کشت در آینده هزینه های کمتری در بر خواهد گرفت.
ب – هزینه ای زیاد برق ؛
با توجه نیاز به گردش مداوم آب در لوله کشی ها، بنابراین نیاز به پمپ های بیشتری خواهیم داشت که همین امر سبب افزایش هزینه ای برق خواهد شد.
ج – نیاز به کارشناس تهیه محلول استاندارد ؛
به منظور استاندارد سازی مداوم محلول خاک و تامین مواد غذایی و ترکیبات شیمیایی مورد نیاز گیاهان نیاز به کارشناس هایی خواهد بود که مدام وضعیت آب را بررسی کنید.
سخن آخر
در صورتی که سرمایه لازم را در اختیار داشته باشید می توانید با احداث یک گلخانه هیدروپونیکی تا ده برابر سود بیشتری ار زمین در اختیار خود بگیرید و در این مورد زراعی و غیر زراعی بودن زمین مهم نیست. تنها دسترسی به آب و برق و گاز مهم ترین امکاناتی هستند که باید به آنها دسترسی داشته باشید.
در صورتی که نیاز به مشاوره و اطلاعات بیشتری در رابطه با احداث گلخانه دارید می توانید با کارشناسان سایت در تماس باشید تا از راهنمایی های لازم بهره مند شوید. هم چنین می توانید سوالات و پیشنهادات خود را از طریق بخش نظرات پایین صفحه با ما درمیان بگذارید.
آیا امکان احداث گلخانه هیدروپونیک در فضای سوله ای که دیواره های آجری و سقف شیروانی دارد امکان پذیر است ؟
سلام، بله امکان پذیر است ولی بهتر است که در این مورد با یک متخصص کشاورزی مشورت کنید.