آیا گاز مونوکسید کربن باعث مسمومیت گیاهان شما در گلخانه شده است؟ با علائم وجود گاز مونوکسید کربن در گلخانه آشنایی ندارید؟ از حد مجاز مونوکسید کربن در گلخانه مطلع نیستید؟ به دنبال مونوکسید سنج گلخانه هستید؟ پس با ما تا انتهای این نوشته از اندیشه سبز همراه باشید تا در این رابطه اطلاعات دقیقی ارائه شود.
مسمومیت گیاه با گاز مونوکسید کربن به چه معناست ؟
زمانی که گیاه با گاز مونوکسید کربن مواجه میشود، حالتی همچون خفگی در آن ایجاد میشود و گیاه وارد شوک میشود. اگر این مشکل هر چه سریعتر رفع نشود، کم کم گیاه به سمت مرگ پیش خواهد رفت و زیان بسیاری به گلخانه دار وارد خواهد شد.
گاز مونوکسید کربن چیست؟
گاز مونوکسید کربن یک عامل شیمیایی است که در اثر سوختن ناقص برخی از مواد سوختنی به وجود میآید. این نوع گاز کاملاً بیرنگ و بی بو بوده و به همین خاطر امکان تشخیص مستقیم آن در لحظه وجود ندارد.
معمولاً تا چند دقیقه پس از پخش گاز مونوکسید کربن در فضای گلخانه همچنان امکان تشخیص آن وجود نخواهد داشت. اما با شروع علائم مسمومیت امکان تشخیص آن فراهم خواهد شد.
دلایل مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن
مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن معمولاً ارتباط مستقیمی با وسایل گرمایشی درون گلخانه دارد؛ با این حال ممکن است ساختار گلخانه هم نقش مستقیمی در گسترش مسمومیتها با گاز مونوکسید کربن ایفا کند. در ادامه به تعدادی از مهمترین دلایل مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن اشاره کردهایم.
تنظیم نبودن مشعل
گاهی اوقات دلیل اصلی پخش گاز مونوکسید کربن در فضای گلخانه و همچنین انتقال آن به بیرون از فضای گلخانه تنظیم نبودن مشعل داخلی آن است. در واقع تنظیم کردن مشعل وسایل گرمایشی سالن گلخانه اهمیت بسیار زیادی برای گلخانه داران خواهد داشت. بنابراین با انجام تنظیمات لازم از این اتفاق جلوگیری کنید.
وجود سوراخ و نشتی بر روی اگزوز بخاری یا بدنه هیتر
این ضایعات که به دلیل فرسوده شدن تجهیزات به مرور زمان به وجود میآیند؛ باعث پخش مایعات و گازهای غیر سالم درون فضای گلخانه خواهند شد دستگاههای هیتر قدیمی هم علی رغم کارکرد در طولانی مدت پس از یک مدت مشخص کیفیت خود را از دست خواهند داد.
کمبود و یا نبود اکسیژن در اطراف مشعل
یکی از مهمترین مشکلات پرورش گیاهان در گلخانههای طبیعی عدم وجود عنصر اکسیژن در اطراف محل نگهداری گیاه است. در واقع زمانی که متوجه مسئله سوخت ناقص بخاری یا سایر وسایل گرمایشی خود شدید؛ حتماً مشعلهای اطراف آن را مطابق دستور تنظیم کنید.
ایمن نبودن دودکش
از سوی دیگر ایمن نبودن دودکشهای گلخانهها هم یکی دیگر از مهمترین دلایل پخش مونوکسید کربن در فضای اطراف کشت آن است. بنابراین گلخانهها باید به سیستمهای تهویه و فن گلخانه بسیار قوی مجهز شده باشند؛ زیرا در غیر این صورت امکان نشتی گاز مونوکسیده کربن به درون گلخانه از هیتر یا بخاری وجود خواهد داشت.
نشانههای مسمومیت گیاهان با گاز مونوکسید کربن
مسمومیت گیاه در اثر نشت گاز کربن مونوکسید، نشانههای واضحی دارد. به طور کلی میتوان گفت گاز کربن مونوکسید محصول دهی و رشد گیاه را مختل میکند که در ادامه به مهم ترین نشانه های مسمومیت گیاه پرداخته شده است.
نابودی گل و جوانه گیاه
از بین رفتن گل و محصولات گیاهان، یکی از عمدهترین نشانههای وجود کربن مونوکسید در فضای گلخانه است. در واقع تحت این شرایط، ممکن است گلها به مرور ناپدید شوند.
عدم محصول دهی
گیاهی که با گاز مونوکسید کربن مسموم شده است؛ به هیچ وجه محصول نمیدهد. در واقع گیاهان توانایی محصول دهی خود را از دست میدهند. بنابراین در صورتی که گیاه شما میوه نمیدهد؛ باید به این مسئله شک کنید.
مثلثی شکل شدن برگها
مثلثی شکل شدن برگها کاملا واضح خواهد بود. به خصوص گیاهانی که برگهای پهنی دارند؛ حالت خود را کاملا از دست میدهند.
هاشوری شدن لبه برگ
از دیگر نشانههایی که توجه شما را به وجود گاز کربن مونوکسید در فضای اطراف جلب میکند؛ هاشوری شدن لبه برگها است. در صورتی که متوجه این نشانه شدید؛ سریعا برای انجام اقدامات پاکسازی محیط آماده شوید.
پیچ پیچی شدن برگها
اگر برگهای گیاه شما در خود پیچ میخورد و به همین خاطر کاملا فرم خود را از دست داده است؛ هیچ دلیلی نمیتواند داشته باشد؛ بجز مسمومیت با گاز مونوکسید کربن! بنابراین این نشانه را کاملا جدی بگیرید.
محصولات غیر طبیعی و بد شکل
در آخر، وجود محصولات و میوههایی که فرم طبیعی خود را از دست دادهاند؛ شک برانگیز است. در واقع میوههای بد فرم و بد شکل به مرور در اثر سم گاز کربن مونوکسید به این حالت دچار میشوند.
راه حل رفع مسمومیت گیاهان گلخانهای با گاز مونوکسیدکربن
برای رفع مشکل نشتی گاز در محیط گلخانه، باید چندین اقدام اساسی انجام بدهید. در مرحله اول، اقدامات پیشگیرانه به سایر موارد اولویت دارند.
۱-پیشگیری از نشت گاز کربن مونوکسید
در مرحله ابتدایی، شما باید حتما لولههای خروجی و اگزوز هیتر گلخانه را به صورت کامل بررسی کنید. اگر متوجه هر گونه نشتی گاز در محل شدید؛ سریعا نسبت به رفع آن اقدام کنید.
۲-تشخیص نشت گاز کربن مونوکسید
از یک دستگاه سنجش گاز کربن مونوکسید برای تشخیص مقدار این گاز در محیط استفاده کنید. غلظت طبیعی گاز کربن مونوکسید در هوا حدود ۰.۵ الی ۵ ppm است. اگر مقدار آن بیشتر از این مقدار بود؛ با یک چراغ قوه در طول تاریکی شب محل نشتی گاز کربن مونوکسید را پیدا کنید.
۳-پاکسازی نشت گاز کربن مونوکسید
برای پاکسازی گیاهان و محیط اطراف گلخانه از گاز کربن مونوکسید در ابتدا باید با تنظیم هواکشهای گلخانه هوای محیط را کاملا تخلیه کنید. البته توجه کنید که در این مرحله نباید به گیاهان شوک وارد شود. توجه کنید که تا زمان درمان کامل گیاه و محصول دهی مجدد، به هیچ وجه از کودهای npk استفاده نکنید.
سخن پایانی
معمولا نشانههای وجود گاز کربن مونوکسید در محیط گلخانه و مسمومیت گیاهان با گاز کربن مونوکسید کاملا واضح خواهد بود. بهتر است برای پیشگیری از این مسئله، مرتبا غلظت گاز کربن مونوکسید در فضای را بررسی کنید. البته استفاده از هواکشهای گلخانه هم میتواند برای حل این مسئله مفید باشد. بنابراین به هیچ وجه مسمومیت گیاهان با گاز کربن مونوکسید را دست کم نگیرید.