آموزش نحوه بسته بندی و انبار کیوی در سردخانه
کیوی، میوه ای اعجاب انگیز، با خواص متعدد و ارزش غذایی بالا بوده و جزو میوه های بسیار محبوب و پرطرفدار در کشورمان، محسوب می گردد. به همین دلیل، بازار تقاضا برای این محصول، همواره داغ و پررونق است. اما کیوی نیز، به مانند هر ماده غذایی دیگری، طول ماندگاری مشخصی داشته و می تواند تحت تأثیر یک سری شرایط داخلی (همچون فعالیت میکروارگانیسم های مضر) و شرایط خارجی مانند دما، رطوبت و … قرار بگیرد. به همین دلیل، امروزه با استفاده از سردخانه ها، این میوه را تا ماه ها ذخیره نموده و در زمان مناسب، به بازار عرضه می کنند.
به منظور ذخیره طولانی مدت کیوی در سردخانه و پیشگیری از بروز بیماریهای قارچی همچون کپک و حفظ بافت و مزه آن، باید شرایط و نکات خاصی را رعایت نمود. در این مقاله از اندیشه سبز، در ارتباط با کلیه شرایط نگهداری کیوی در سردخانه، از زمان برداشت میوه تا انتقال آن به انبار سردخانه، بطور کامل و مفصل بحث خواهیم نمود.
زمان و نحوه برداشت مناسب کیوی برای نگهداری در سردخانه
برداشت کیوی باید در زمان مناسب انجام پذیرد، تا ماکزیمم طول دوره نگهداری در سردخانه را داشته باشد. کیوی باید وقتی چیده شود که مراحل رشد آن کامل بوده، اما سفت و نرسیده باشد. بهترین زمان چیدن کیوی، وقتی است که بریکس آن (مقدار ماده جامد محلول) 9-7 درصد و سفتی گوشت آن، ibf 7-10 باشد. همچنین، این میوه باید در هوای خنک برداشت شده و از ریزش قطرات باران و شبنم، بر روی آن جلوگیری گردد.
میوه ها بایستی با دقت زیادی چیده شوند. به همین دلیل، کارگران باید از قبل، آموزش های لازم در این زمینه را فرا بگیرند. به هنگام چیدن کیوی ها، کارکنان باید دستکش نرم نخی به دست داشته و ناخن هایشان کوتاه باشد. رعایت این موضوع، جهت حفظ سلامت و کیفیت میوه های برداشتی و ممانعت از آسیب دیدگی پوست و قسمت گوشتی آن، بسیار حائز اهمیت است. در این مرحله، کیوی ها بر خلاف ظاهر کاملاً سفتی که دارند، در صورت بی احتیاطی، براحتی صدمه می بینند. میوه های آسیب دیده، در زمان ذخیره، دچار خرابی و فساد شده و می توانند سبب انتقال آلودگی های باکتریایی (Botrytis) و تولید بیش از حد اتیلن شده، سایر میوه ها را نیز از بین ببرند. کیوی ها، باید حتماً با دست و بدون دم، برداشت شده و داخل کیسه های مخصوص میوه چینی قرار داده شوند.
اهمیت و نحوه کاهش دمای میوه ها پس از برداشت
دما و اتیلن، مهم ترین فاکتورهای نرمی میوه ها، پس از برداشت می باشند. اما هدف ما، ذخیره کیوی ها به شکل سفت و نرسیده است. زیرا در اینصورت، می توان آن را مدت زمان طولانی تری در سردخانه، نگهداری نمود. بنابراین بایستی کیوی ها، پس از چیده شدن و تا فرا رسیدن زمان حمل و نقل، در سایه نگهداری شوند. همچنین از آنجائیکه میوه ها به هنگام چیده شدن، گرم هستند باید دمای بالای آنها، پس از برداشت و قبل از انتقال به سردخانه اصلی، به سرعت کاهش یابد. به این عملیات، پیش سردسازی می گویند. در نتیجه پیش سردسازی، دما و تنفس (تولید گاز اتیلن) در کیوی ها را کاهش داده و از نرم شدن و کاهش کیفیت آنها جلوگیری می شود.
اگر میوه ها بدون پیش سردسازی و بطور مستقیم، وارد محیط سردخانه شوند، در معرض مشکلاتی همچون از دست دادن آب، چروکیدگی و پلاسیدگی، پوسیدگی و … قرار خواهند گرفت. زیرا هوای سرد و خشک سردخانه، براحتی رطوبت آنها را جذب خواهد نمود. به همین دلیل، کیوی ها را پس از برداشت، با استفاده از آب و مواد ضدعفونی کننده مناسب، شستشو می دهند، تا علاوه بر از بین رفتن گرد و غبار، آلودگی ها و میکروب ها، دمای میوه ها نیز کاهش یافته و آماده انتقال به سردخانه شوند.
در تمام مراحل پس از برداشت، کارکنان باید از هر عملی که باعث آسیب دیدگی میوه ها می گردد، اجتناب کنند. بعنوان مثال، فشردن، زخمی یا پرتاب کردن و مانند آن، می تواند به میوه ها لطمه زده و کیفیت آنها را پایین بیاورد.
شرایط درجه بندی و بسته بندی کیوی ها
کیوی ها، قبل از قرار گرفتن داخل جعبه ها، بایستی درجه بندی شوند. پروسه درجه بندی، معمولاً بر اساس وزن و اندازه میوه ها انجام پذیرفته و به لحاظ صادرات و بازارپسندی محصول، از اهمیت بالایی برخوردار است. تمام میوه های آسیب دیده، آفت زده، بدشکل، نارس و لک دار، باید توسط افراد مجرب از میوه های سالم جداسازی شوند. همانطور که قبلاً نیز توضیح دادیم، حتی یک میوه فاسد یا آسیب دیده در داخل جعبه نیز، می تواند تمام میوه های مجاور را از بین ببرد.
در برخی از کشورها، جهت درجه بندی کیوی های صادراتی، از جدا کننده های Orbital استفاده می کنند. در این روش، میوه ها از مقابل جریان شدید هوا عبور داده شده و بر اساس وزن و اندازه، تفکیک می شوند. در مرحله بعد، میوه ها بر روی نوارهای پلاستیکی یا کرباسی افتاده و از آنجا به داخل جعبه های مربوطه، انتقال می یابند.
به این روش، میوه ها بر حسب درجه یک تا چهار جداسازی شده و در جعبه های مخصوص به خود قرار می گیرند. مشخصات هر درجه نیز، بر روی این بسته بندی ها درج می گردد. برای بسته بندی کیوی، ممکن است از جعبه های چوبی، پلاستیکی یا مقوایی استفاده شود. جعبه های مورد استفاده، بایستی دارای ماکزیمم ارتفاع 30 سانت، عاری از هر نوع آلودگی، قارچ ها و میکروب ها بوده و از قبل، شسته و ضدعفونی شوند. همچنین جعبه ها، باید مقاوم و دارای شبکه های مناسب، جهت نفوذ برودت سردخانه به داخل میوه ها بوده و هیچ نوع لبه تیزی نداشته باشند، تا به کیوی ها صدمه ای وارد نگردد.
به منظور عدم له شدن کیوی ها، بهتر است در هر جعبه، حداکثر دو ردیف میوه بر روی هم چیده شود. همچنین، پیچاندن کیوی ها داخل ورقه های پلی اتیلن قبل از بسته بندی، به حفظ طولانی مدت رطوبت میوه و جلوگیری از پلاسیدگی آن، کمک شایانی می کند.
نحوه حمل و نقل کیوی
در صورتیکه شرایط مربوط به برداشت، پیش سردسازی و ضدعفونی، درجه بندی، بسته بندی و … به شکل اصولی و صحیح انجام پذیرد، در مرحله حمل و نقل نیز، کیوی ها در مقایسه با سایر میوه جات، دچار ضایعات و آسیب های کمتری خواهند شد.
همچنین، در حین حمل و نقل کیوی ها نیز، باید شرایط بهینه برای آنان فراهم گردیده و از کانتینرهای سردخانه ای استفاده شود. از آنجائیکه، این موضوع در کشورمان اغلب نادیده گرفته می شود، سالانه خسارات بسیاری به باغداران، سردخانه داران و صادرکنندگان، وارد می گردد.
شرایط سردخانه گذاری
کیوی ها باید پس از برداشت، در اسرع وقت و حداکثر ظرف مدت 48 ساعت، به سردخانه انتقال یابند. در غیر اینصورت، میزان ضایعات وارده به میوه ها در مراحل بعدی انبار و ذخیره سازی، بیشتر خواهد بود. اگر فرآیند کاهش دمای میوه، قبلاً انجام نشده باشد، بایستی پیش از انتقال سبدها به داخل سالن اصلی سردخانه، آنان را پیش سردسازی نمود. همانطور که گفتیم، در کشورمان بدین منظور از آب سرد استفاده می شود. اما در برخی کشورها، کاهش دمای سریع میوه های برداشتی، با استفاده از هوای سرد، انجام می پذیرد.
پس از این مرحله، سبدهای میوه وارد سالن می شوند. در صورتیکه میوه ها از چند باغ متفاوت خریداری شده اند، بایستی حتماً بصورت جداگانه و در قفسه های مجزا قرار بگیرند.
قبل از انتقال میوه ها به سردخانه، لازم است سالن های نگهداری، به مدت 48 ساعت در فضای بسته، با استفاده از قارچ کش های مجاز سمپاشی و ضد عفونی گردیده، سپس به مدت یک هفته هوادهی شوند.
دمای بهینه برای نگهداری کیوی در سردخانه
بهترین دما برای ذخیره کیوی در سردخانه 0±0.5 درجه سانتیگراد می باشد. نگهداری کیوی در دمای 2 درجه سانتیگراد، طول ماندگاری آن را (در مقایسه با ذخیره در دمای صفر درجه) حدود یک الی دو ماه، کاهش می دهد. همچنین، در صورتیکه دمای سردخانه از صفر درجه، به 5 درجه سانتیگراد افزایش پیدا کند، میزان تنفس و فرآیند های شیمیایی میوه ها دو برابر افزایش یافته و طول مدت نگهداری آن، حدوداً نصف می شود. سرعت نرم شدن کیوی در این دما نیز، در مقایسه با دمای صفر درجه، سه برابر خواهد شد. جهت پیشگیری از یخ زدگی احتمالی میوه، باید از دماهای زیر 0.5 ˗ درجه اجتناب گردد. نقطه انجماد کیوی 1.5 ˗ درجه سانتیگراد می باشد.
رطوبت نسبی مناسب
رطوبت نسبی بهینه، برای ذخیره سازی کیوی در سردخانه 90% الی 95% می باشد. سرعت گردش هوا در سردخانه، که به منظور یکنواخت سازی دما و رطوبت نسبی در کل سالن، انجام می پذیرد، باید به گونه ای باشد که از ایجاد شبنم بر روی میوه و پوسیدگی و فساد آن، جلوگیری شود.
تمام میوها پس از چیده شدن، مقداری آب از دست داده و کاهش وزن پیدا می کنند. میزان آب از دست رفته آنان در این مرحله، وابسته به دمای میوه، دمای محیط و میزان سرعت گردش هوای اطراف آن، می باشد. اما بعد از انتقال کیوی ها به سردخانه با دمای صفر درجه سانتیگراد، رطوبت نسبی هوای سردخانه، مهم ترین عامل دخیل در کاهش رطوبت و وزن آنها است. کاهش وزن و رطوبت، با مقدار کمی نرمی در بافت کیوی همراه خواهد بود و همچنین می تواند بافت ظاهری آن را نیز، چروکیده کند.
اهمیت تنظیم میزان اتیلن در سردخانه
همانطور که می دانیم، میوه های چیده شده از درختان، در نتیجه تنفس، از خود گاز اتیلن تولید می کنند. کیوی میوه ای به شدت حساس به اتیلن است و در صورتیکه در معرض این گاز قرار بگیرد، فرآیند رسیدن آن، تسریع می گردد. میوه ای که رسیده شود، باید سریعاً به بازار عرضه گردد، وگرنه دچار فساد و گندیدگی خواهد شد. اما هدف ما، ذخیره طولانی مدت کیوی است. به همین دلیل، حداکثر میزان گاز اتیلن موجود در هوای سردخانه کیوی، بایستی بین ppb 5-10 حفظ گردد. همچنین حمل و نقل یا نگهداری کیوی، نباید در کنار میوه های تولید کننده اتیلن زیاد همچون موز، سیب و گلابی، انجام پذیرد.
نقش تهویه مطبوع
به منظور ایجاد گردش هوای مناسب، تخلیه هوای کهنه و بویژه اتیلن تولید شده از کیوی ها، باید از سیستم تهویه مناسب و به تعداد کافی استفاده شود.
طول مدت نگهداری کیوی در سردخانه
اگر شرایط بهینه ذخیره کیوی در سردخانه، طبق مطالب ارائه شده در بخش های فوق، فراهم گردد، می توان میوه ها را حداکثر به مدت 6 ماه نگهداری نمود.
نظارت و بازرسی در سردخانه
کیوی ها در طول دوره نگهداری، باید در بازه های زمانی مشخص، نمونه برداری شده و مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرند. این مرحله، به منظور اطمینان از کیفیت کیوی ها و شناسایی بموقع ضایعات و آسیب های احتمالی در بافت و ساختار میوه، ضروری می باشد. در اینصورت، به محض تشخیص هرگونه عارضه ای، می توان از پیشرفت یا سرایت آن به سایر میوه ها جلوگیری نموده و یا نسبت به عرضه محصولات رسیده به بازار اقدام نمود.
کیوی را در چه نوع سردخانه ای می توان نگهداری نمود؟
برای ذخیره سازی کیوی در مقیاس های بزرگ، از سردخانه های بزرگ صنعتی و در مقیاس های کوچک، از سردخانه های کانکسی استفاده می شود. سردخانه ها به لحاظ دمای نگهداری نیز، در انواع سردخانه های زیرصفر و بالای صفر، قابل طراحی می باشند. برای نگهداری میوه ها، معمولاً از سردخانه های بالای صفر، استفاده می گردد.
سرمایه لازم برای راه اندازی سردخانه کیوی
مقدار هزینه ای که بایستی جهت احداث یک سردخانه کنار بگذارید، بستگی شدیدی به مساحت و نوع سردخانه و نوع محصول پرورشی دارد. اگر هدف شما، راه اندازی یک سردخانه کوچک می باشد، می توانید انواع پیش ساخته، همچون سردخانه های کانکسی را خریداری نمایید. همچنین، می توانید یک اتاق را تجهیز نموده و آن را تبدیل به سردخانه کنید. در غیر اینصورت، بایستی یک قطعه زمین چند متری خریده و اقدام به ساخت اتاق سردخانه در آن نمایید. اما اگر هدف، ذخیره سازی کیوی در مقیاس های بزرگ است، باید روی یک زمین چند هزارمتری و تجهیزات ضروری سرمایه گذاری کنید.
سردخانه های کانکسی پیش ساخته، شامل تجهیزات لازم بوده و نیازی به سرمایه گذاری مجدد برای خرید وسایل برودتی یا عایق کاری جداره ها و … نمی باشد. اما اگر می خواهید خودتان دست به کار شده و سردخانه را احداث نمایید، باید برای خرید مصالحی همچون آجر و سیمان، تیرآهن، ورق های فولادی، تجهیزات عایق بندی، سیستم برودتی (شامل کمپرسور، کندانسور، اواپراتور و …)، تجهیزات رطوبت ساز، تهویه مطبوع و … برنامه ریزی کنید.
در مقاله هزینه ساخت و راه اندازی سردخانه، تمام مراحل و هزینه های ضروری، بطور مفصل و دقیق توضیح داده است.
سخن پایانی
در این مقاله، به کلیه مراحل و نکات مربوط به نگهداری اصولی کیوی در سردخانه، بطور کامل و جامع پرداخته شد. به منظور دستیابی به حداکثر مدت ذخیره سازی کیوی، حفظ کیفیت میوه ها و کسب بالاترین سود ممکن، لازم است تمام گام های ذکر شده، با دقت و حساسیت کافی رعایت گردد. همچنین، استفاده از تجهیزات برودتی مرغوب و استاندارد، متناسب با نوع و تناژ سردخانه، جزئی ضروری و بسیار مهم در نگهداری میوه جات سردخانه ای، محسوب می گردد. اندیشه سبز، با سی سال سابقه فعالیت حرفه ای، در زمینه تولید با کیفیت ترین تجهیزات سرمایشی مطابق با استانداردهای اروپا، آماده راه اندازی و نصب تخصصی انواع سردخانه میوه جات و صیفی جات، می باشد.
در صورت تمایل به دریافت مشاوره رایگان و تخصصی در این زمینه و برآورد هزینه های مربوطه، می توانید از طریق شماره تماس های درج شده، با کارشناسان ما در ارتباط باشید.