از اصلی ترین مواردی که گاها در پرورش طیور از جمله مرغ و بوقلمون، اردک، غاز ، بلدرچین، کبک و … رعایت نمی شود، تامین ویتامین های ضروری پرنده است. هر پرنده بسته به سن و نوع پرورش، به ویتامین های زیادی از جمله ویتامین B، D، E، A ، کلسیم ، نیاسین، اسید فولیک و … نیاز اساسی دارد.
عدم تامین مقدار لازم از این ویتامین ها در دوره پرورش مرغ و خروس و … می تواند صدمات جبران ناپذیری به گله وارد آورده و موجب تلفات بالا شود. در این متن از وبلاگ اندیشه سبز، اصلی ترین علائم کمبود ویتامین در بدن طیور و راه حل درمان آن ها بررسی شده است.
علائم کمبود ویتامین در مرغ و خروس
معمولا کمبود ویتامین در مرغ و خروس، گوشه نشینی، کم تحرکی و بیحالی او را در پی دارد. در صورتی که مشاهده نمایید در گله شما یک یا چند مرغ در گوشه ای از سالن کز کرده اند، باید پرنده را جدا نموده و به طور دقیق علت را بررسی کنید. بسیاری از بیماری های به وجود آمده در طیور به جهت تغذیه نادرست و عدم بهره مندی از ویتامین های مورد نیاز می باشد.
در ادامه چند مورد از علائم کمبود ویتامین در مرغ و خروس و سایر طیور بررسی شده اند :
- کاهش رشد و لاغری شدید
- کاهش چشمگیر میزان تخم گذاری و یا توقف کامل آن
- کاهش اشتها
- وضعیت نامرتب پر ها و ریزش پر
- آبریزش از بینی، دهان، چشم ها و ترشحات چرکی دهان
- بی حالی، سستی و عدم توانایی در ایستادن بر روی پاها
- پاها با فرم غیر طبیعی ، پرانتزی و خم شده
- تخم مرغ با پوسته نرم، بدون پوسته، پوسته نازک و آهکی
- اسهال و مشکلات گوارشی
- انگشتان پیچ خورده ، بسیار بلند یا کوتاه
- گردن پیچ خورده یا کج و …
علائم یاد شده به طور کلی، نشانه های جدی کمبود ویتامین در طیور و پرنده های بومی را بیان می کند که هر کدام بسته به کمبود ویتامین خاصی حاصل شده اند.
در ادامه متن، علائم کمبود هر ویتامین در بدن طیور و راه های بر طرف کردن آن به طور مفصل شرح داده شده است.
پیش از هر چیز برای درمان این علائم نیاز است تا جیره غذایی پرنده کاملا اصلاح گردد و از پلت های فرموله شده در جیره استفاده گردد. سپس به دامپزشک مراجعه نموده تا پرنده به طور دقیق معاینه گردد.
علائم کمبود ویتامین در جوجه
- بی حالی و سستی
- باز شدن پاها
- عدم تعادل و عدم توانایی در ایستادن
- پر های نامرتب و ژولیده
- شکل غیر طبیعی نوک و عدم توانایی در غذا خوردن
علائم کمبود کلسیم در مرغ و خروس
یکی از مشکلات رایج در پرندگان مخصوصا طیور تخم گذار، کمبود کلسیم می باشد. کمبود کلسیم در مرغ تخم گذار سبب کاهش شدید تخم گذاری، تولید تخم هایی بدون پوسته و یا با پوسته نرم و نازک می شود. زمانی که پرنده کلسیم لازم برای تولید تخم را دریافت نکند، روز به روز ضعیف تر شده و در نهایت، دچار فلجی، تخم پیچی و مرگ می شود.
جالب است بدانید که کمبود کلسیم در جوجه اردک، جوجه مرغ، بوقلمون، جوجه بلدرچین و … در هفته های اولیه زندگی، علائمی همچون لنگش، ژولیدگی پرها، استخوان های نرم و عدم تعادل را به همراه خواهد داشت.
روش های پیشگیری از کمبود کلسیم در مرغ، اردک و …
در تمام طول دوره پرورش پرنده باید از مکمل های کلسیم در کنار ویتامین D استفاده شود. کلسیم جیره غذایی پرنده باید به گونه ای باشد که جذب فسفر را دچار اختلال نسازد. استفاده از فسفر و کلسیم متعادل در کنار مکمل های ویتامین دی و جذب کافی نور خورشید می تواند به راحتی از بروز مشکلات کمبود کلسیم پرنده جلوگیری نماید.
علائم کمبود ویتامین D در پرندگان بومی
ویتامین دی به جذب بیشتر کلسیم در بدن طیور کمک می کند و معمولا توسط جذب نور خورشید دریافت می گردد. در صورتی که پرنده در معرض نور خورشید قرار نگیرد و در جیره غذایی طیور از ویتامین D استفاده نگردد، مشکلات زیادی به دلیل عدم جذب کامل کلسیم به وجود خواهد آمد.
- نرمی استخوان ها
- خم شدن استخوان های بلند
- مرگ جنین در روزهای آخر جوجه کشی
از علائم کبود ویتامین D در مرغ و خروس، اردک و سایر پرندگان اهلی می باشد.
نقش ویتامین A در پرورش طیور بومی
ویتامین A، یکی از ویتامین های ضروری پرورش طیور بوده که مقدار کمی از آن با مصرف سبزی و میوه جات، برای پرنده تامین می گردد. ویتامین A در بدن مرغ، اردک، بوقلمون و … باعث رشد و نمو شده و سرعت رشد بافت ها و عضلات پرنده را بهبود می بخشد.
نشانه های کمبود ویتامین آ در طیور
- تورم نای و گلوی پرنده
- ایجاد آبسه و جوش های چرکی در گلو و دهان
- کاهش رشد و سستی عضلات
- کاهش شدید وزن و لاغری
- خروج ترشحات از بینی و چشم ها
- وجود لخته های خونی در تخم پرنده
- کاهش اسپرم و کاهش تخم گذاری
- بروز مشکلات در چشم و کوری
- تلفات در جنین و جوجه های یک روزه تا چند هفته
بر طرف کردن کمبود ویتامین A در بدن طیور
در قدم اول نیاز است تا حتما جیره غذایی پرنده اصلاح شود. از پلت ها و دان های فرموله شده و غنی شده برای تغذیه پرنده استفاده نمایید. با مراجعه به دامپزشک، برای درمان عفونت های دهانی آنتی بیوتیک لازم را دریافت نموده و به صورت خوراکی یا تزریقی پرنده را تحت درمان قرار دهید.
معمولا پس از انجام بررسی های لازم و اطمینان از کمبود ویتامین A، دامپزشک اقدام به تجویز داروی ویتامین آ می نماید. البته دقت داشته باشید که این دارو نباید بیش از 2 بار در هفته تزریق شود. در غیر این صورت می تواند مسمومیت ویتامین A را در مرغ و خروس و … به همراه داشته باشد.
علائم کمبود ویتامین E در طیور
ویتامین E، یکی دیگر از ضروریات جیره غذایی پرندگان می باشد. با کمبود این ویتامین، مشکلات جسمی زیادی برای پرنده به وجود می آید. این مشکلات عبارتند از:
- تجمع آب زیر پوستی یا خیزش زیر جلدی
- تحلیل شدید ماهیچه های پرنده
- مرگ جوجه در روز های اولیه تولد و تجمع آب در زیر پوست آن ها
- بیماری انسفالومالاشیا یا بیماری جوجه دیوانه
بیماری انسفالومالاشیا که یک بیماری خطرناک است و در اثر کمبود ویتامین E در بدن جوجه ها و پرندگان بالغ به وجود می آید، دارای علائمی همچون پیچش سر و گردن، تکان دادن دائم بال ها، پاهاش کشیده و عدم تعادل می باشد. در این بیماری سلول های مغزی دچار خونریزی شده و مرگ جوجه را به همراه دارد.
بیماری جوجه دیوانه در اثر عدم وجود ویتامین E کافی در جیره غذایی یا مصرف بیش از حد چربی های اشباع نشده به وجود می آید.
کمبود ویتامین B در پرندگاه اهلی
ویتامین ضروری دیگری که بر سلامت جوجه ها تاثیر به سزایی دارد، ویتامین B است که علائم کمبود آن نیز زودتر از سایر ویتامین ها در طیور مشاهده می شود.
کمبود ویتامین B1 کاهش اشتها و لاغری پرنده را در پی دارد. نبود ویتامین B2، B3 و B5 در جیره غذایی می تواند علتی بر عوارض پا و فلجی پنجه مرغ و شکل غیر طبیعی آن باشد.
ویتامین B6، سبب تقویت نطفه و جنین شده و استفاده بهینه از آن افزایش راندمان جوجه کشی و افزایش تخم گذاری را به دنبال دارد. کمبود ویتامین B6، کم خونی پرنده را در پی داشته و همچنین سبب خفه شدن جوجه ها در تخم می گردد. در نهایت B12، یکی از موارد مهم برای رشد مناسب پرها و جلوگیری از بیماری های کلیوی مرغ و سایر طیور است.
برطرف نمودن کمبود ویتامین در طیور
در این پست از کارخانه اندیشه سبز، انواع علائم کمبود ویتامین A، B ، D ، E، کلسیم و … بررسی شد. اما این کمبود ویتامین را چگونه بر طرف نمایید ؟ همان گونه که گفته شد اولین قدم برای رفع کمبود ویتامین در پرنده بومی، استفاده از جیره غذایی سرشار از مواد مغذی و فرموله شده می باشد. معمولا برای هر پرنده و در هر سن، پلت های مناسبی تولید می شود.
در کنار این غذا، نیاز است تا از انواع سبزیجات و میوه ها و یونجه نیز در جیره غذایی طیور استفاده شود تا ویتامین های لازم جذب بدن پرنده گردد. در نهایت، استفاده از مکمل های مولتی ویتامین و کلسیم از دیگر ضروریات پرورش پرندگان می باشد.
سخن آخر
در این پست تمام علائمی که در طیور همچون مرغ، بوقلمون، بلدرچین، غاز، اردک و … به دلیل کمبود ویتامین به وجود می آید، بررسی شد. در صورتی که در ابتدای پرورش از مکمل های لازم استفاده نمایید، مشکلات کمبود ویتامین در پرنده به وجود نخواهد آمد.
اما چنانچه جیره غذایی کاملی در اختیار پرنده قرار نگرفته و علائم کمبود ویتامین در طیور به مقدار کم مشاهده شود، ضروری است تا به جهت تهیه مکمل های لازم اقدام نمایید. در صورتی که علائم پرنده شدید باشد، مراجعه به دامپزشک ضروری است.
سلام بوقلمون من دوروزه غذانمیخوره پوسته سرش حالت کبودرنگ شده میشه بگین علتش چیه؟!
سلام دوست عزیز
به احتمال زیاد بوقلمونت دچار بیناری تاج ابی شده
این مقاله ای که برات لینک میدم رو بخون : بیماری تاج آبی در بوقلمون ها
سلام جوجه بوقلمون بیوتی دارم تعادل ندارند وفلج میشوند چه ویتامینی بدم بخورن خوب بشن ممنون وتشکر ازمشاورین ودکترهای کاربلد
سلام ایوب جان
شما مطمعا هستیدذ که از کمبود ویتامینه و از بیماری نیست؟