سیستم کشت ایروپونیک
کشت ایروپونیک که هواکشت هم نام دارد یکی از روش های جدید و پیشرفته در عرصه کشاورزی است. بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله سبزیجات به روش ایروپونیک در گلخانه ها قابل کاشت می باشند. از مزیت های بسیار مهم این نوع کشاورزی میتوان به استفاده حداکثری از فضای گلخانه و مصرف بسیار پایین آب در آن اشاره کرد. کشت ایروپونیک توجیه اقتصادی بالایی دارد و با بهره برداری صحیح از این شیوه میتوان سود زیادی به دست آورد. ما در این مقاله از مجموعه مقالات بخش گلخانه فروشگاه اندیشه سبز، شیوه کشت ایروپونیک، مزیت ها و نحوه راه اندازی و تجهیزات لازم برای این نوع گلخانه ها را به طور کامل شرح میدهیم.
ویدیو نحوه کشت ایروپونیک یا هواکشت
هواکشت یا ایروپونیک چیست؟
هواکشت یک نوع شیوه کشاورزی است که در آن برای کاشت و رشد محصول نیازی به خاک نمی باشد. یعنی در این روش گیاه در حالتی رشد میکند که ریشه های آن دورن یک محفظه بسته در هوا آویزان می باشد و ریشه ها به وسیله مه غنی از مواد مغذی و معدنی تغذیه میشوند. در گلخانه ایروپونیک ریشه گیاه دائما در معرض هوای غنی از مواد معدنی میباشد و به همین دلیل بدون نیاز به خاک رشد میکند.
در سیستم ایروپونیک گیاه مورد کشت در داخل محفظه های محصور شده به شکل آویزان خواهد بود. یعنی ریشه ها به سمت پایین و ساقه گیاه به سمت بالا میباشد. در سیستم هواکشت باید یک محیط بسته برای کاشت فراهم کرد. در این محفظه بسته به سمت ریشه ها آب غنی اسپری شده و باقی مانده آب مجددا به مخزن ذخیره انتقال داده میشود.
هواکشت شباهت زیادی با روش کشت هیدروپونیک دارد. در مقاله گلخانه هیدروپونیک بطور کامل در مورد این نحوه کشت توضیح داده ایم. برای اطلاعات بیشتر بر روی لینک این مقاله هم کلیک کنید.
مهمترین مزیت های کشت ایروپونیک
هواکشت نسبت به کشاورزی سنتی و حتی در مقایسه با روش هیدروپونیک مزیت های بیشتری دارد. مهمترین میزت های این روش عبارتند از:
استفاده حداکثری از محیط در اختیار
در گلخانه ایروپونیک از فضای افقی و عمودی استفاده حداکثری میشود. لذا بر خلاف دیگر گلخانه ها میتوان در محیطهای کوچک برای پرورش گیاهان بیشتری به نحو موثر استفاده کرد.
مصرف بسیار پایین آب
با توجه به بحران کم آبی در مناطق مختلف کشور، شیوه کشاورزی هواکشت راه حل مناسبی برای عبور از این بحران خواهد بود. چراکه در این شیوه کاشت مقدار آب کمتری حتی در مقایسه با گلخانه هیدروپونیک مصرف میشود.
بدون نیاز به کشت گیاه در گلدان یا خزانه
در کشاورزی سنتی ابتدا بذرها را در داخل خزانه میکارند و سپس به دلیل نیاز بیشتر گیاه به فضای رشد و مواد معدنی، آن را به زمین کشت منتقل میکنند. در حالیکه در سیستم هواکشت نیازی به کاشت بذر در گلدان و جابجایی ان نیست.
دیگر مزیت های سیستم هواکشت
- رشد سریع گیاه و کاهش دوره رویش
- کنترل راحت افات و حشرات
- عدم رشد علف های هرز و در نتیجه عدم استفاده از علف کشها
- افزایش سطح جذب به خاطر رشد زیاد ریشه ها (اکسیژن رسانی بسیار بالا به ریشه ها)
- تولید محصول با کیفیت بالا
تجهیزات لازم برای سیستم کشت ایروپونیک
برای طراحی یک سیستم کشت بر پایه ایروپونیک به برخی لوازم و تجهیزات نیاز می باشد که آنها را لیست نموده ایم:
- مخزن برای نگهداری آب و محلول غذایی
- پمپ شناور
- قالب های پلاستیکی مات برای نگهداری ریشه گیاه
- لوله برای انتقال آب از پمپ درون مخزن به محفظه گیاهان
- لوله برای برگشت محلول جمع شده به درون مخزن بعد از اسپری
- نازل و اتصالات آن برای اسپری آب به ریشه ها
- محفظه محصور و ضد آب برای جمع آوری و انتقال محلول به دورن مخزن بعد از اسپری
- تایمر زمانی برای روشن و خاموش کردن پمپ
موارد ذکر شده در بالا برای راه اندازی سیستم هواکشت نیاز می باشند. علاوه بر این موارد در داخل گلخانه نیز باید تجهیزات گلخانه همچون فن های تهویه، بخاری گلخانه و فن سیرکوله نیز نصب شوند.
لازم به ذکر است که در برخی موارد به دلیل مواد محلول در آب، نازل های مه پاش دچار رسوب و گرفتگی میشوند. لذا استفاده از نازل های با کیفیت و آب با سختی پایین در استفاده از سیستم هواکشت توصیه میشود.
نحوه کاشت
در گلخانه هواکشت ابتدا محصول مد نظر را در قاب مخصوص میکارند. پوشش قاب ها باید مشکی و مات باشد و یا آن را با پلاستیک سیاه پوشاند تا نور به ریشه ها نرسد. سپس ریشه ها بطور مداوم و در برخی محصولات بصورت زمان بندی شده با محلولی از مواد غذایی اسپری میشوند.
در روش ایروپونیک چون ریشه ها مستقیما با محلول مغذی اسپری میشوند، مرحله رشد زایشی تا 6 ماه نیز ممکن است ادامه داشته باشد. به همین دلیل روش هواکشت چندین برابر کشت معمولی موثرتر است.
انواع سیستم های متداول هواکشت
کشت ایروپونیک به طور کلی به دو روش کم فشار و یا فشار بالا طراحی میشود.
در روش کم فشار، گلخانه دار هزینه کمتری بابت راه اندازی این سیستم پرداخت میکند. در این روش ریشه ها دائما به خاطر پاشش پودری محلول غذایی مرطوب نگه داشته میشوند.
اما در روش ایروپونیک با فشار بالا، مه ایجاد شده رقیق بوده و ذرات آب اسپری شده به ریشه گیاهان ریزتر میباشند. به طوریکه در این سیستم از نازل های 50 میکرون و یا کوچکتر استفاده میشود. طراحی این سیستم با فشار بالا نیاز به تجهیزات قوی تری دارد و هزینه ان بیشتر از سیستم کم فشار می باشد.
هرچند که سیستم ایروپونیک با فشار بالا نسبت به سیستم کم فشار کارایی بیشتری دارد ولی انتخاب هر یک از این سیستم ها بستگی به بودجه، مساحت گلخانه، محصول کشت شده و … خواهد داشت.
سبزیجات مناسب برای سیستم هواکشت
برخی از سبزیجات اقتصادی برای کشت در گلخانه ایروپونیک کاملا مناسب می باشد. از جمله این محصولات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوجه فرنگی (ارقام رشد معین)
- بادمجان
- هندوانه
- کاهو
- خردل
- زنجبیل
- نعناع
- زعفران
- و …
جمع بندی
به صورت مختصر در کشت ایروپونیک گیاهان در محفظه مات که ریشه ها را معلق نگه میدارد، قرار گرفته و محلول مغذی به سمت ریشه ها اسپری میشود. در این شیوه کاشت ریشه ها باید دائما مرطوب نگهداری شوند تا دچار تنش نگردند. گیاهانی که بصورت ایروپونیک رشد میکنند هم سالم تر بوده و هم سرعت رشد بیشتری دارند. همچنین در محیطهای هواکشت گیاهان به ندرت درگیر افات و بیماری ها میشوند. این سیستم به دلیل صرفه جویی در مصرف آب جایگزین بسیار مناسبی برای کشت معمولی است.