اصول و تکنیک های پرورش مرغ تخم گذار در قفس و بستر

اصول پرورش و نگهداری از مرغ تخمگذار

یکی از اهداف پرورش مرغ ، کسب درآمد از تخم های آنها می باشد، افراد زیادی که هستند که چه به صورت سنتی و چه به صورت اقدام به پرورش مرغ های تخمگذار کرده و از راه فروش تخم های آنها درآمد بالایی را به دست می آورند. همانطور که می دانید تخم مرغ یکی از منابع غذایی اساسی و حساس در میان خانوارها می باشد و بازار فروش آن کاملا تضمین شده است، بنابراین اگر بتوانید شرایطی را فراهم آورید که مرغ های تخمگذار را به خوبی و کمترین هزینه پرورش دهید می توانید از رافروش تخم ها خوراکی و یا حتی نطفه دار درآمد بالایی را به دست آورید. 

در این نوشته از اندیشه سبز در مورد اصول پرورش مرغ تخمگذار و راهکارهای افزایش میزان تخم گذاری در آنها و هم چنین فروش تخم های تولید شده مطالب مفیدی را بیان خواهیم کرد. پس اگر علاقه مند به پرورش مرغ های تخم گذار هستید ، این مقاله را به هیچ عنوان از دست ندهید. 

روش های پرورش مرغ تخم گذار

معمولا مرغ های تخم گذار به دو روش پرورش داده می شوند که نحوه و مزایای پرورش به هر دو روش در ادامه توضیح داده خواهد شد:

روش اول : پرورش در بستر 

در این روش از یک سالن برای نگهداری و پرورش مرغ های تخم گذار استفاده می شود، که معمولا برای به تخم آوردن مرغ ها لانه هایی را برای آنها تدارک می بینند که مرغ ها به منظور تخم گذاری به آنها مراجعه می کنند.

روش دوم : پرورش در قفس 

در این روش تمامی آب و غذای مورد نیاز برای مرغ ها در قفس در اختیار آنها قرار خواهد گرفت و به دلیل طبقاتی بودن قفس ها ، امکان پرورش تعداد زیادی مرغ در یک سالن کوچک وجود دارد. قفس ها دارای مکان های مخصوصی برای جمع آوری تخم ها ، تجمع فضولات ، دانخوری و آبخوری های به خصوصی دارند که امکان پرورش مکانیزه مرغ های تخمگذار را فراهم خواهد کرد. 

اهداف تولید تخم مرغ

معمولا مرغداران با دو هدف اقدام به پرورش مرغ های تخمگذار می کنند. 

هدف اول تولید تخم مرغ های خوراکی مورد نیاز مصارف خانوار می باشد که تخم ها بدون نطفه بوده و برای جوجه کشی کاربرد ندارد. برای افزایش بهره وری و تولید حداکثر میزان تخم ها ، از روش پرورش در قفس استفاده میکنند و با اقدامات به خصوصی (که در ادامه توضیح داده خواهد شد) و جیره غذایی مخصوص مرغ ها را ترغیب به تخم گذاری می کنند.

هدف دوم تولید تخم های نطفه دار مرغ است که برای جوجه کشی و تولید جوجه یک روزه کاربرد دارند، با توجه به اینکه تخم های نطفه دار قیمت بالاتری دارند و همان جیره یکسان را مصرف می کنند،اکثر مرغداران روش دوم را برای تولید تخم بر می گزینند، اما لازمه این کار وجود تعداد زیادی خروس در میان مرغ ها می باشد و حتما بایستی آنها در سالن و به صورت گله ای پرورش داد. 

قدم اول در شروع پرورش مرغ تخم گذار – انتخاب نژاد

اولین مرحله در شروع پرورش انتخاب یک نژاد مناسب است که بالاترین میزان تخم گذاری را داشته باشد و در کمترین زمان ممکن نیز به سن تخم گذاری برسد، معمولا مرغ ها در سن 6 الی 7 ماهگی به بلوغ جنسی رسیده و آماده تخم گذاری خواهند بود، اما با استفاده از روش هایی می توان آنها را زودتر از موعد به سن تخم گذاری رساند و بدین ترتیب می توان دوره بازگشت سرمایه را کوتاه تر نمود.

در نوشته بهترین نژاد های مرغ تخم گذار به تمامی نژادهایی که بالاترین میزان تخم گذاری را دارند اشاره کرده ایم که با مطالعه مقاله فوق می توانید با آنها آشنا شوید. اما مرغ لگهورن به عنوان یک نژاد تخم گذار معروف شناخته شده است که در مرغداری های صنعتی نیز از آن جهت تولید تخم مرغ خوراکی استفاده می شود. 

قدم دوم در شروع نگهداری مرغ تخم گذار – تعیین سالن پرورش

انتخاب مکان مناسب برای پرورش و شروع درآمد است. اگر می خواهید مرغ ها را در تعداد کم پرورش دهید و کسب درآمد از آنها مد نظر شما نیست می توانید آنها را در حیاط خانه نیز پرورش دهید که در نوشته پرورش مرغ در خانه کاملا در این مورد بحث شده است، اما اگر می خواهید تعداد زیادی مرغ و خروس در یک سالن نگهداری کنید که از آنها تخم نطفه دار یا خوراکی برداشت کنید، پس باید به فکر یک مکان مناسب باشید. محل نگهداری مرغ باید دارای امکانات و ویژگی های زیر باشد:

الف – از سایر مرغداری ها و واحد های پرورش دام و طیور و کارخانجات یک الی دو کیلومتر فاصله داشته باشد.

ب – به دور از مناطق مسکونی شهری و روستایی باشد چرا که بوی متصاعد شده از آنها احتمال بیماری زایی دارد.

ج – دارای امکاناتی نظیر آب، برق و گاز یا سایر سوخت ها باشد. تا بتوان مرغ ها را به شکل مناسبی پرورش داد

د – دارای سیستم های گرمایشی و سرمایشی مناسبی باشد تا از تلفات مرغ ها و خروس ها در مواقع سرد یا گرم سال جلوگیری کرد.

هـ – به جاده های اصلی شهری دسترسی نزدیکی داشته باشد تا به راحتی بتوان محصولات را به بازار عرضه نمود و مواد اولیه را تهیه نمود. 

و – کف و سقف و دیوارهای سالن باید طوری باشد که به راحتی بتوان مورد شستشو و ضدعفونی قرار داد. هم چنین در سالن نگهداری باید کفشور هایی جهت تخلیه آب وجود داشته باشد.

ز – جهت سالن باید در مسیر باید باشد تا با کمترین وزش باد، تهویه سالن انجام شود و به خنک شدن سالن در فصل تابستان نیز کمک خواهد کرد.

ک – اگر می خواهید مرغ ها را به صورت گله ای و در بستر پرورش دهید بهتر است مراتع و فضای طبیعی را نیز برای آنها در نظر بگیرید تا مرغ و خروس ها روزانه چند ساعت در مراتع به تغذیه بپردازند، این کار ضمن کمک به تغذیه آنها ، فرصتی برای تنفس هوای تازه و تمیز شدن هوای سالن خواهد شد. 

شیوه پرورش مرغ تخمی در سالن

اگر می خواهید تخم نطفه دار از این پرنده ها دریافت کنید طبیعتا نگهداری آنها در سالن و همراه با خروس ، کاری عاقلانه خواهد بود. معمولا به ازای هر 5 مرغ یک خروس در نظر گرفته می شود تا درصد نطفه دار بودن تخم ها بالا برود. 

مرغ ها باید لانه ها و آشیانه های مخصوصی برای تخم گذاری داشته باشند تا در صورت نیاز به لانه مراجعه کرده و تخم ها را تولید کند. این لانه ها از جعبه های پلاستیکی ، چوبی و یا هر وسیله دیگری قابل ساخت است و کف آن را باید با استفاده از کاه و یا خاک اره پوشاند تا آسیبی به تخم ها نرسد.

در صورت پرورش مرغ ها در بستر باید شرایط زیر را جهت پرورش بهتر فراهم آورید :

الف – در هر متر مربع حداکثر 4 مرغ یا خروس را می توان پرورش داد، بنابراین فضای کافی برای پرورش آنها در نظر بگیرید تا دچار بیماری همخواری یا کانیبالیسم نشوند.

ب – در کف بستر حتما از خاک اره و یا پوشال های نرم استفاده کنید تا کف پای مرغ ها و خروس ها دچار آسیب نشوند و فضولات و مایعات دفع شده از بدن آنها را نیز به خود جذب کند. این کار مانع از بروز بیماری هایی مانند کوکسیدیوز خواهد شد. 

ج – از تعداد مناسبی دانخوری و آبخوری استفاده کنید تا پرنده ها دچار کمبود آب یا غذا نشوند و به خوبی و بدون درگیری از تمامی مواد غذایی استفاده کنند.

د – از تعداد مناسبی فن تهویه استفاده کنید تا هوای آلوده را به بیرون منتقل کند و هوای سالم را به داخل سالن انتقال دهد.

هـ – اگر هوا سرد است حتما از سیستم های گرمایشی مانند بخاری مرغداری استفاده کنید تا محیط پرورش را کاملا گرم و مطبوع کنید، در صورت سرد بودن هوا امکان تلف شدن مرغ و خروس ها وجود دارد.

و – قبل از ورود به سالن حتما لباس های مخصوص را بپوشید و آنها را کاملا ضدعفونی کنید تا احتمال انتقال میکروب ها به پرنده ها به صفر برسد و هم چنین از ورود افراد متفرقه به داخل سالن تا جای امکان خودداری کنید.

ز – هر ماه سالن را به خوبی ضدعفونی کنید تا آلودگی ها و میکروب های موجود در سالن را از بین ببرید، برای این کار موقتا می توانید مرغ و خروس ها را در مراتع رها کنید و یا به سالن دوم منتقل کنید تا بتوانید به خوبی سقف ، دیوارها و کف سالن را مورد شستشو و ضدعفونی قرار دهید. 

ک – مکان قرار گیری لانه تخم گذاری باید کمی از سالن فاصله داشته باشد تا مرغ های تخم گذار در کمال آرامش به تخم گذاری بپردازند. 

ل – اگر می خواهید مرغ ها به تخم گذاری ادامه دهند و روند تخم گذاری آنها متوقف نشود حتما صبح به صبح تخم ها را از لانه ها بردارید تا تخم های جدیدی تولید کنند.

نحوه پرورش مرغ تخمگذار در قفس

اگر می خواهید تخم خوراکی به بازار عرضه کنید به سادگی می توانید مرغ های تخم گذار را در قفس های تخم گذاری پرورش دهید و تخم های تولید شده توسط آنها را به بازار ارائه کنید، در این روش نیازی به خروس نخواهید داشت چرا که مرغ ها بدون خروس هم می توانند تخم گذاری کنند و در این صورت تخم تولیده شده خوراکی خواهد بود.

قفس های مکانیزه مرغ به صورت چند طبقه هستند و به واسطه آنها تعداد زیادی مرغ را در یک سالن می توانید پرورش دهید، یعنی از چند برابر ظرفیت سالن می توانید استفاده کنید. از جمله ویژگی های قفس های مخصوص مرغ می توان به موارد زیر اشاره کرد :

الف – مکانی مخصوصی برای جمع آوری تخم های تولید شده توسط مرغ ها وجود دارد. پس نگرانی از بابت شکسته شدن و آلوده شدن تخم ها وجود ندارد و در زمانی کوتاه می توان آنها را جمع آوری کرد. 

ب – زیر پای مرغ ها حالت توری شکل دارد بنابراین مایعات و فضولات دفع شده از مرغ ها به سینی مخصوص فضولات منتقل خواهد شد که به راحتی قابل تمیزکاری خواهد بود، بنابراین مشکل تجمع فضولات و بیماری های ناشی از آن را هم نخواهیم داشت.

ج – این قفس ها دارای دانخوری ها و آبخوری های مخصوص هستند و با یکبار پر کردن آنها به صورت همزمان می توانید تعداد زیادی مرغ را آب و دان بدهید. 

د – طول و ارتفاع قفس ها باید به اندازه ای باشد که مرغ ها به راحتی بتوانند حرکت کنند و به دور خود بچرخند و همچنین تعداد مناسبی مرغ را باید در قفس ها جای داد تا دچار بیماری کانیبالیسم نشوند. 

تغذیه مناسب برای مرغ های تخم گذار

مرغ های تخمگذار جیره غذایی متفاوتی نسبت به خروس ها و مرغ های گوشتی دارند. آنها باید به اندازه کافی پروتئین ، کربوهیدرات، کلسیم و فسفر و انواع مواد معدنی را دریافت کنند، از طرف دیگر میزان چربی موجود در جیره غذایی آنها نیز باید کم باشد چرا که بالا بودن چربی موجب افزایش وزن مرغ ها و کاهش شدید مقدار تخم گذاری آنها خواهد شد. 

برای تغذیه مرغ های تخمگذار هم می توانید از جیره غذایی آماده استفاده کنید که قابل تهیه از مراکز عرضه دان و جیره غذایی طیور می  باشد و هم می توانید آنها را با استفاده از مواد غذایی خام نظیر ، سویا ، ذرت ، جو، گندم ، سورگوم ، کنجاله سویا ، کنجاله آفتابگردان ، کنجاله نارگیل، پودر استخوان، پودر گوشت و خون، پودر ماهی و سایر مواد معدنی و ویتامین های لازم بسازید. 

دقت کنید که در صورت استفاده از جیره غذایی آماده حتما از مراکز معتبر و دارای مجوز از اداره دامپزشکی خریداری کنید و در صورت تمایل به ساخت جیره غذایی حتما از آسیاب و میکسر مرغداری استفاده کنید تا مواد غذایی به خوبی میکس شوند و همه پرنده ها به یک اندازه از ویتامین ها ، مواد معدنی و پروتئین ها سهم ببرند، در صورت عدم میکس صحیح جیره ، مرغ ها را با بیماری های زیادی رو به رو خواهیم ساخت که در مجموعه مقالات بیماری مرغ به این مشکلات پرداخته شده است. 

هر چه قدر که مرغ ها از میزان پروتئین و کلسیم بیشتری در جیره غذایی خود بهره مند باشند به همان میزان ، دوره تخم گذاری آنها و تعداد تخم های تولید شده آنها افزایش خواهد یافت. 

برنامه نوری در اصول نگهداری مرغ تخمی

با اینکه اکثر مرغ ها در سن 6 ماهگی به بلوغ جنسی می رسند و توانایی تخم گذاری را خواهند داشت، اما در برخی مواقع پرورش دهندگان به منظور کاهش دوره بازگشت سرمایه و یا مشکلات مربوط به جوجه ریزی دیر هنگام نیاز به بلوغ زودرس نیمچه ها خواهد بود که در این صورت می توان با اعمال برنامه نوری ، تغذیه ای و محیطی مناسب آنها را برای تخم گذاری سریعتر آماده نمود. 

در حالت طبیعی پرنده ها با رسیدن فصل بهار شروع به تولید مثل و تخم گذاری می کنند، اما در حالت مصنوعی با افزایش دمای سالن، استفاده از غذای کافی و افزایش ساعات روشنایی به 13 الی 14 ساعت می توان مرغ ها را برای تخم گذاری سریعتر ترغیب نمود.

به این صورت که از زمان جوجگی تا سن 5 ماهگی میزان ساعات روشنایی 8 ساعت و ساعات تاریکی 16 ساعت خواهد بود و به منظور جلوگیری از ورود هرگونه نور به داخل سالن باید کلیه منافذ را مسدود کرد و پنجره ها را پرده کشی کرد. 

پس از پایان دوره 5 ماهه می توان ساعات روشنایی را به صورت ناگهانی به 13 ساعت افزایش داده و ساعات تاریکی را به 11 ساعت کاهش داد و به مرور زمان بر میزان ساعات روشنایی خواهیم افزود تا به 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی برسد. این شوک روشنایی سبب تحریک هورمون های جنسی و افزایش تمایل مرغ به تولید مثل و تخم گذاری خواهد بود.

سخن آخر

در این نوشته نحوه پرورش مرغ های تخمگذار به دو روش سنتی و صنعتی توضیح داده شد و به صورت خلاصه و مفید لوازم مورد نیاز برای شروع کار نیز بیان شدند. در صورتی که قصد پرورش مرغ های تخم گذار را دارید می توانید از مجموعه مقالات اندیشه سبز برای افزایش دانش خود استفاده کنید هم چنین کارشناسان این وب سایت آماده ارائه مشاوره رایگان در این زمینه هستند، کافیست سوالات خود را از طریق دیدگاه های همین صفحه با ما در میان بگذارید.