در واقع فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای، نحوه کشت آنها است. کشاورزان خیارهای گلخانه‌ای را در فضای گلخانه و با تنظیم دمای مناسب برای رشد این محصول، تولید میکنند. اما خیارهای بوته‌ای یا همان جالیزی به صورت طبیعی و در فصول گرم سال محصول می‌دهند. در واقع مشکل اصلی در زمینه توليد خیارهای جالیزی، فصلی بودن این محصول است. با این حال با توجه به میزان تقاضای بازار و همچنین نیاز مردم، تولید کنندگان به کاشت خیار گلخانه‌ای روی آورده‌اند. در ادامه به شرح تفاوت‌های بین خیار بوته ای و گلخانه ای و خواص و مضرات آنها پرداخته‌ایم.
تفاوت اصلی بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم؛ یکی از تفاوت‌های بین خیار بوته ای و گلخانه ای، شیوه تولید و کشت آنها است. در واقع خیارهای بوته ای همان خیارهای نسبتا درشت و تخمه داری هستند؛ که معمولا فقط در فصول گرم سال مانند بهار و تابستان، به بازار می‌آیند.
اما خیارهای گلخانه‌ای، در فضای گلخانه رشد و نمو پیدا کرده‌اند و در تمام طول سال کشت می شوند. شاید دلیل محبوبیت بیشتر خیارهای گلخانه‌ای ظاهر آنها و قلمی بودنشان است. این خیارها به نظر اکثر افراد کاربردی تر هستند اما مسلما به اندازه خیارهای جالیزی خاصیت ندارند. در اصل، فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای، محدود به یکی دو مورد نیست؛ در ادامه این متن از کارخانه اندیشه سبز ، سایر تفاوت های این دو محصول بیان گشته است:
۱-یک تفاوت آشکار! شکل ظاهری خیار
خیارهای بوته‌ای معمولا درشت‌تر و به اصطلاح پُرتر هستند. این خیارها رنگ سبز چمنی و مایل به روشن دارند. همچنین هنگامی که خیارهای بوته‌ای را از وسط برش بزنید؛ تعداد زیادی تخمه سفید رنگ و کوچک می‌بینید. این تخمه‌ها حتی هنگامی که مشغول جویدن خیار بوته‌ای هستید؛ زیر دندان‌تان می‌روند.
اما خیارهای گلخانه‌ای شکل متفاوتی دارند. این محصولات در ظاهر قلمی و باریک‌تر هستند. اما عطر و طعم خیارهای جالیزی را ندارند و تخمه‌ای نیز در آنها مشاهده نمیکنید. به همین خاطر یکی از دلایل فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای شکل و ظاهر آنها است.
۲-طعم و مزه خیارهای بوته‌ای و گلخانه‌ای
این مسئله کاملا مشخص و واضح است! محصولات گلخانه‌ای به هیچ وجه نمیتوانند با صیفی‌جات طبیعی از لحاظ عطر و مزه رقابت کنند. خیارهای جالیزی به شدت خوش خوراک هستند و عطر طبیعت را در خود دارند. علاقمندان از این خیارها به عنوان یک خوراکی تابستانه به تنهایی استفاده میکنند؛ و نیاز به اضافه کردن هیچ مزه و ادویه‌ای ندارند.
در نقطه مقابل، خیارهای گلخانه‌ای بیشتر مخصوص سالادها هستند. برای مصرف این خیارها به آنها نمک یا آبغوره نیز اضافه میکنند.در واقع دلیل این کار نسبتا بی مزه بودن محصولات گلخانه‌ای است.
۳- خاصیت‌ها و مضرات خیارهای بوته‌ای و گلخانه‌ای
نیترات یکی از فرآورده‌های مضر برای بدن انسان است. خیارهای گلخانه‌ای معمولا به دلیل شیوه کشت آنها، درصد نیترات بالایی دارند. این محصولات به خاطر کشت در شرایط خاص و غیر طبیعی، بسیار ضعیف تر و حساس‌تر هستند. گلخانه داران نیز برای تقویت این محصول به آن مقدار زیادی کود شیمیایی و آفت کش اضافه میکنند. همین مسئله باعث بروز مشکلات ژنتیکی یا بیماری سرطان در برخی از مصرف کنندگان محصولات گلخانه‌ای می‌شود. البته امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی تولید کنندگان تا حد زیادی از حجم مضرات این محصولات کاسته‌اند؛ و در کمتر حالتی مشکلات سلامتی برای مصرف کنندگان پیش می‌آید.
کشاورزان برای کشت خیار جالیزی از کود شیمیایی به مقدار بسیار کم استفاده میکنند؛ همچنین خیارهای بوته ای به صورت طبیعی در برابر آفت‌ها مقاوم‌تر هستند. البته هنگام مصرف این محصولات، باید آنها را به خوبی بشویید. زیرا ممکن است با سطوح آلوده برخورد کرده باشند.
۴- نحوه کشت این محصولات
از همان ابتدا توضیح دادیم که عوامل ایجاد فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای ، با نحوه کشت آنها ارتباط دارد؛ در واقع خیارهای بوته‌ای محصولاتی برگرفته از طبیعت هستند. اما تولید کنندگان خیارهای گلخانه‌ای را در شرایط مصنوعی و بدون دخالت طبیعت، به عمل می‌آورند.همین مسئله حتی دلیل اصلی تفاوت عطر و مزه این محصولات با یکدیگر است.
۵- فصل محصول دهی
همانطور که مشخص است؛ صیفی‌جاتی مانند خیار تابستانه هستند. یعنی این محصولات فقط در فصل گرم و در دمای مشخصی رشد میکنند. به همین خاطر تولید کنندگان این محصول اقدام به کشت گلخانه‌ای میکنند. در فضای گلخانه صیفی‌جاتی مانند خیار در دمای مشخصی رشد میکنند و آماده عرضه به بازار در تمام فصول، مخصوصا فصل سرما هستند.
خیارهای گلخانه‌ای سالم‌تر هستند یا خیارهای بوته‌ای؟
در واقع خیارها برای رشد خود به مقدار مشخص و دقیقی از کود و محصولات تقویتی نیاز دارند. کیفیت و سلامت انواع خیار به نوع کود استفاده شده برای محصول و همچنین سایر فرآورده‌های شیمیایی مصرفی بستگی دارد. اغلب خیارهای گلخانه‌ای تحت شرایط خاص، در معرض کودها و آفت کش‌های شیمیایی قرار میگیرند. اما در پرورش خیارهای بوته‌ای کمتر از کود استفاده کرده و در اثر گرده‌افشانی طبیعی به وجود می‌آیند. از همین رو می‌توان گفت محصولات جالیزی و بوته‌ای سالم‌تر هستند.
سوالات متداول
1- آیا خیارهای جالیزی در فصل بهار نیز تولید می‌شوند؟
بله تقریبا از اواسط ارديبهشت ماه این خیارها در بازار موجود هستند.
۲- آیا خیارهای گلخانه‌ای سرطانزا هستند؟
امروز با توجه به اصلاحات ژنتیکی صورت گرفته چنین احتمالی بسیار پایین آمده است. اما بهتر است مراقب محصولات مصرفی خود باشید.
۳- فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای از لحاظ قیمتی چه میزان است؟
فروشندگان قیمت این محصولات را با توجه به مقدار عرضه و تقاضا و همچنین فصول سال تعیین میکنند.
سخن پایانی
همانطور که تا اینجا دریافتیم؛ خیار محصولی فصلی است. بنابراین در مواقعی از سال که خیار جالیزی در تره بار نیست؛ مصرف خیارهای گلخانه‌ای بالا می رود. البته گفتیم که فرق بین خیار بوته ای (جالیزی) و گلخانه ای فقط به زمان عرضه آنها ارتباطی ندارد و از نظر سلامت و کیفیت نیز متفاوت هستند. بنابراین هنگام مراجعه به بازار و خرید خیار، بهتر است با آگاهی کامل محصول مورد نیاز خود را انتخاب کنید.