آیا قصد کشت محصول در گلخانه را دارید؟ اما آشنایی با انواع بستر کشت گلخانه ندارید؟ چنانچه مایلید گلخانه شخصی خود را راه اندازی کنید و به تولید محصولات فصلی بپردازید با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید تا در رابطه با انواع روش های کشت گلخانه ای مطالبی ارائه شود.
۴ روش تولید محصول با کشت گلخانه‌ای
شما میتوانید به 4 روش کلی اقدام به کشت محصولات گلخانه ای در تموم فصول کنید و بدین طریق به یک سودآوری مطلوب دست یابید در ادامه به تفصیل به توضیح هریک از این روش های کشت پرداخته شده است.
1- روش خاکی یا سنتی
در روش کشت خاکی یا سنتی، گلخانه داران محصول را در مقداری خاک حاصل خیز میکارند؛ تا اینگونه محصول را درون فضای گلخانه کشت کنند. البته در این روش، حاصل خیزی و قوی بودن خاک یکی از لازمه‌های انجام کشت است.
همچنین مهم ترین دلیل نامگذاری این روش به نام خاکی، پایه ریزی این شیوه کشت به وسیله خاک است. در روش خاکی یا سنتی گاهی اوقات نیز، دانه و جوانه محصولات را در گلدان‌های مجزا میکارند؛ و عملا پس از ۳۰ روز یا ۴ هفته آنها را به فضای گلخانه وارد میکنند.
نکته مهم در اینجا استفاده از خاک سالم و مغذی برای رشد محصول است. به گونه‌ای که صاحب گلخانه پیش از کاشت محصول خود تا مدت‌ها از کود برای تقویت خاک زمین گلخانه استفاده میکند. البته اگر فضای گلخانه مستعد آفات نیز باشد؛ باید گلخانه دار در زمان مناسب اقدام به آفت کشی و استفاده از سموم مخصوص این کار بکند.
در روش کشت خاکی گلخانه ای همچنین، میزان مصرف آب نسبت به کشت در زمین کشاورزی به حداقل خود می‌رسد و از این بابت این روش بسیار به صرفه است.
2- کشت هیدروپونیک یا آب کشت
روش کشت آبی یکی دیگر از انواع روش های کشت گلخانه ای است که گیاه توسط آب تغذیه می شود؛ و در همان محیط نیز ریشه خواهد داد. در این روش گلخانه داران با استفاده از مواد محلول در آب، محصول خود را پرورش میدهند.
در واقع گیاهان بدون استفاده از خاک و با غوطه ور شدن در مایعی سرشار از مواد مغذی، به مرور ریشه میدهند؛ و پس از مدتی رشد خواهند کرد. در این روش گلخانه داران مواد و عناصر مغذی همچون نیترات، فسفر، پتاسیم و عناصر دیگری که ریشه‌های گیاه به آنها نیاز دارند؛ در محیط آبی رشد گیاه حل میکنند. از همین طریق گیاه ریز مغذی‌های ضروری را دریافت میکند و علاوه بر رشد سریعتر، محصول بیشتری نیز می‌دهد.
البته به واسطه عدم استفاده از خاک، دیگر گیاه با بیماری‌های انتقالی از طریق خاک همچون قارچ و موجودات آفت رسان همچون حشرات درگیر نخواهد بود. با استفاده از روش کشت آبی یا به اصطلاح هیدروپونیک، می‌توان در محیط‌های محدودی همچون تراس منزل، گلخانه، حیاط خانه و غیره گیاهان را کشت کرد.
همچنین با استفاده از این روش، کشاورزان به سادگی شرایط کشت محصول همچون دما، نور و آب رسانی را کنترل میکنند و دیگر مشکلی وجود نخواهد داشت.
3- کشت ایروپونیک یا هواکشت
کشت ایروپونیک همان روش هواکشت است؛ که گلخانه داران برای کاهش آب مصرفی و به طور کلی صرفه جویی در فرایند کاشت و برداشت محصول انجام میدهند.
در این روش گیاه را در یک محیط بسته به صورت آویزان قرار میدهند؛ و همه مواد و مایعات مورد نیاز گیاه از طریق هوای اطراف به آن می‌رسد. البته یک سری از دستگاه‌های خاص به صورت منظم آب و مواد غذایی لازم را به ریشه گیاه اسپری میکنند.
این دستگاه‌ها مه پاش نام دارند؛ و وظیفه آنها پخش مواد مغذی مورد نیاز گیاه در محیط اطراف آن است. بنابراین در این روش تمامی عناصر و نیازهای گیاه در فضای شبکه‌ای اطراف آن حل شده است؛ و به واسطه همین شرایط گیاه به مرور رشد میکند و محصول می‌دهد.
در این روش نیز میزان آب مصرفی به حداقل خود می‌رسد؛ و به دلایلی از جمله تنظیم دما و رطوبت محیط یا جلوگیری از ایجاد آفات و خسارات کشاورزی، رشد گیاهان بهبود پیدا میکند. محصولات و گیاهان بسیار زیادی از جمله گیلاس‌های کوچک و یا توت فرنگی‌ها در گلخانه به این روش تولید میشوند.
از رو گفته می شود خرید مه پاش برای راه اندازی گلخانه ایروپونیک از ضروری ترین اقدامات این نوع کشت می باشد.
4- روش کشت قطره چکان یا قطره‌ای
روش کشت قطره چکانی یا همان قطره‌ای یکی از انواع شیوه‌های مختلف کشت گلخانه‌ای است؛ که معمولا از این طریق به گیاه کشت شده در گلدان آب و مواد مغذی می‌رسانند. در واقع با استفاده از روش قطره چکانی، گیاه در خاک گلدان یا همان پرلیت قرار میگیرد؛ و با استفاده از دیگر‌های آب پاش، که در اطراف گلدان قرار دارند؛ آب و مواد مغذی به سمت ریشه گیاه تزریق می‌شود.
البته در این روش به هیچ وجه برای گیاه آبیاری کلی انجام نمی‌دهند؛ و در مجموع مراحل با استفاده از قطره چکان و به صورت کاملا حرفه‌ای به گیاه آبرسانی میکنند. آب به صورت قطره‌ای از لوله و شیرهای قطره چکان‌ها به سمت شاخه و ریشه گیاه منتقل می‌شود؛ و در این بین دیگر تبخیر اتفاق نمی‌افتد.
روش کشت قطره چکانی یکی از بهترین شیوه‌های پرورش گیاه در بستر خاک و صرفه جویی در مصرف آب و انرژی است. البته در این روش کود و مواد مغذی نیز تحت کنترل دقیق نیازهای گیاه را تامین میکنند؛ و از این مواد به شیوه صحیح و بدون اسراف منابع استفاده می‌شود.
همچنین سیستم‌های قطره چکانی قابلیت اتصال همزمان به سیستم‌های اتوماسیونی را نیز دارند؛ و همین مسئله به کشاورزان کمک میکند که از طریق تجهیزات مانیتورینگ کنترل دقیقی بر روی شیوه آبیاری داشته باشند.
سیستم‌های هوشمند و مانیتورینگ این امکان را فراهم کرده‌اند؛ که به صورت خودکار آبیاری و بهینه سازی منابع را کنترل کرد. افراد حتی با دانش ابتدایی نیز می‌توانند از روش قطره چکانی برای تولید محصولات خود استفاده کنند؛ و از طریق همین روش به بازدهی و سود بسیار بالایی برسند.
بهترین روش کشت گلخانه‌ای کدام است؟
از بین انواع مختلف روش های کشت گلخانه ای، می‌توان گفت روشی که مصرف آب را به حداقل برساند؛ و همچنین تولید محصول را بالاتر ببرد؛ بهترین شیوه کشت است.
هر کدام از چهار روش کشت گلخانه‌ای، که پیش از این معرفی کردیم؛ مزایا و معایب خاص خود را دارند. به خاطر وجود همین مزایا و معایب کشاورزان معمولا به دنبال روش کشت پر سودتر و با ریسک کمتر هستند. البته میزان ریسک پذیری هر روش و همچنین بازدهی آن، کاملا به شرایط محل کشت بستگی دارد.
مزایای کشت گلخانه ای
کشت گلخانه ای از مزایای زیادی برخوردار است که عبارتند از:
- امکان کاشت محصول در اکثر فصول بدون محدودیت
- افزایش میزان تولید
- به حداکثر رساندن میزان سود دریافتی
- پایداری کشت
- کنترل صحیح و اصولی آفات، بیماری ها و …
- صرفه جویی در میزان مصرف آب
معایب کشت گلخانه ای
در کنار مزایایی که کشت گلخانه ای می تواند در بر داشته باشد در برخی موارد معایبی نیز دارد که در این میان می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- نیاز به سرمایه اولیه زیاد
- بالا بودن هزینه های تولید
- نیاز به کسب مهارت در این حیطه
- طراحی دقیق گلخانه برای جلوگیری از هرگونه ضرر احتمالی
- نیاز به مراقبت مداوم
سخن پایانی
در این پست از کارخانه اندیشه سبز توضیح دادیم که انواع روش‌های کشت گلخانه‌ای به ۴ مدل مختلف تقسیم میشوند. روش کشت سنتی یا خاکی گلخانه، کشت ایروپونیک و هیدروپونیک و در نهایت کشت قطره چکانی از انواع روش های کشت گیاهان در گلخانه می باشد. هر یک از این شیوه ها، معایب و مزایایی دارد که بسته به موقعیت مکانی، سرمایه اولیه و تجهیزات در دسترس می توانید یکی از آن ها را انتخاب نمایید.