نحوه کار با دستگاه گاودوش برقی و گوسفند دوش
در صنعت دامداری استفاده از شیردوش های برقی بسیار مرسوم می باشد. در گذشته دامداران مجبور بودند به کمک نیروی انسانی عمل دوشش دام ها را انجام دهند. اما این کار علاوه بر هزینه بالا به وقت زیادی هم نیاز داشت. در بیشتر موارد نیز آلودگی به داخل شیر خام نفوذ پیدا میکرد و کیفیت آن را بین می برد. در حالیکه به کمک دستگاه های شیردوش برقی میتوان در مدت زمان بسیار کوتاه از تعداد زیادی گاو یا گوسفند شیردوشی کرد. در این روش شیر به صورت کاملا بهداشتی از دام دوشیده میشود. نحوه کارکرد شیردوش گاو یا گوسفند ساده است اما باید طرز استفاده از این دستگاه ها را بدانید. در غیر اینصورت آسیب جدی به پستان دام وارد خواهد شد. در این مقاله از وبلاگ اندیشه سبز یک راهنمای جامع در رابطه با نحوه استفاده از شیردوش برقی گاو ارائه شده است.
ویدیو آموزش استفاده از شیردوش برقی گاو
دستگاه های شیردوش و نحوه کارکرد آن
شیردوش های برقی در مدل های مختلفی ساخته میشوند و با توجه به نوع دام شیردوش هر حیوان با دیگری فرق میکند. بعنوان مثال شیردوش گاو با شیردوش گوسفند یا بز فرق دارد. اما طرز کار این دستگاه ها یکی است. این نوع تجهیزات لبنیاتی در انواع مدل های سیار و ثابت طراحی میشوند اما نوع سیار آنها بیشتر مورد پسند دامداران است. چون هم قابل حمل بوده و هم قیمت ارزان تری دارند و برای دامداری های کوچک کاملا به صرفه هستند.
در دستگاه های شیردوش ابتدا توسط یک پمپ خلا ایجاد میشود. وقتی که لاینرها به پستان حیوان چسبیده باشند و خلأ به میزان کافی ایجاد شده باشد، شیر از پستان دام به داخل مخزن دستگاه مکش میشود. خلأ ایجاد شده باعث میشود که ماهیچه های سر پستان از حالت انقباض خارج شوند که در نتیجه آن شیر از پستان حیوان جاری میشود.
نکاتی که باید قبل از استفاده از گاودوش رعایت کنید
شیرخام عنصر اصلی برای فراوری و تولید تمامی محصولات لبنی می باشد و نقش مهمی در زنجیره غذایی ما انسان ها دارد. از طرفی شیرخام کاملا مستعد آلودگی و فاسد شدن می باشد و در زمان جمع آوری و یا دوشش آن باید به موارد بهداشتی بسیار دقت نمود.
رعایت نکات بهداشتی در زمان شیردوشی دو چندان برابر اهمیت پیدا میکند. زیرا احتمال انتقال عفونت یا ایجاد بیماری ورم پستان در حیوان وجود دارد. بیماری ورم پستان یکی از مهمترین بیماری های دامی بوده که علاوه بر هزینه بر بودن بازدهی تولید را هم تحت تأثیر قرار میدهد.
شیردوش های برقی از موادی ساخته میشوند که هیچ نوع آلودگی به شیر وارد نمیکنند اما باید همیشه دستگاه را تمیز نگه داشت.
قبل از استفاده از دستگاه باید قطعات مهم آن همچون لاینرها، شلنگ های انتقال شیر و همچنین بیدون دستگاه را تمیز و ضدعفونی کند. اگر از قبل آلودگی در این بخش از دستگاه باشد کیفیت شیر خام ضایع خواهد شد. اما با تمیز نمودن دستگاه شیردوش شما با خیال راحت میتوانید شیرخام دوشیده شده را به دستگاه شیرسردکن منتقل نمایید.
نکته: قسمت های مختلف گاودوش برقی همچون لاینر، پمپ خلاء، ظرف شیر، شلنگ ها و … باید به صورت دوره ای سرویس یا بررسی شوند.
قبل از راه اندازی دستگاه باید به خوبی شلنگ ها، خرچنگی، درب بیدون و … را بررسی کنید. در واقع تمامی این قطعات باید هوابند شده باشند. واشر درب باید به خوبی بر روی درب بیدون جا افتاده باشد. شلنگ ها و لاینرها نباید سوارخ یا شکاف داشته باشند. چون کارکرد این دستگاه بر اساس ایجاد خلأ و مکش می باشد.
قبل از شیردوشی استرس دام را کاهش دهید
ممکن است که حیوان از حضور شما و یا صداهای اطراف ناراحت شده و درگیر استرس شود. استرس تأثیر منفی بر شیردوشی دارد و همچنین اگر حیوان دچار استرس شود بی تابی خواهد کرد. برخی از دام ها طبیعت بسیار آرامی دارند و در مقابل برخی دیگر کاملا ناآرام هستند. در این جور مواقع بهتر است که در زمان شیردوشی، گاو را با چراندن مشغول کنید. لازم است که کمی علف یا کنسانتره دامی جلوی حیوان قرار دهید تا او مشغول شود.
قبل از شیردوشی پستان گاو را تمیز و ضدعفونی کنید
پستان گاو همیشه در معرض آلودگی قرار دارد. به خصوص زمانیکه حیوان میخوابد ، سرپستان ها با زمین یا فضولات روی زمین در تماس هستند. به همین دلیل تمیزکاری پستان گاو قبل از دوشش مهم می باشد.
ضدعفونی پستان گاو در دو مرحله انجام خواهد گرفت. ابتدا دستان خود را ضد عفونی کنید. سپس با یک پارچه یا دستمال نرم و مرطوبت پستان حیوان را تمیز نمایید. شست و شوی مستقیم پستان حیوان با آب به هیچ عنوان توصیه نمی شود. چرا که باعث خیس ماندن پستان و یا نفوذ آلودگی به داخل سرپستان ها میشود.
قبل از دوشش همیشه میکروب ها بر دهانه پستان تجمع میکنند که وجود آنها بار میکروبی شیر خام را افزایش خواهد داد. بنابراین پس از تمیز کردن پستان با حوله نرم و مرطوب با دستانتان مقداری کم شیر بدوشید. این پیش دوشی باعث میشود که سلول ها سوماتیکی و میکروب های جمع شده بر دهانه پستان به بیرون تخلیه شوند. همچنین این کار باعث شده تا دام برای شیردوشی تحرکی و آماده شود.
ضد عفونی پستان گاو با مایع ضدعفونی کننده
پس از پیش دوشی باید با ضدعفونی کننده های مخصوص تمامی سرپستان ها را به مایع ضدعفونی کننده آغشته کنید. این مایع در ظرف های مخصوص به فروش می رسد که علاوه بر کاهش ریسک بیماری ورم پستان به نرم شدن آن و شیردوشی سریع نیز کمک میکند. از این نوع ضدعفونی کننده ها طبق گفته تولیدکننده استفاده کنید. ضدعفونی پستان گاو پس از شیردوشی نیز توصیه میشود.
متصل کردن لاینرها به پستان گاو
زمانیکه مایع ضدعفونی کننده اثرگذاری کرد، پستن گاو را با یک دستمال خشک تمیز کنید. اکنون نوبت استفاده از دستگاه می باشد. شیردوش را کنار حیوان قرار دهید به نحوی که به راحتی به آن دسترسی داشته باشید. عمل دوشیدن شیر را میتوان از کنار پاها و یا میان پاهای عقب حیوان انجام داد.
دستگاه را به برق بزنید و دکمه خرچنگی را به طرف بیرون بکشید. در زمان در دست گرفتن خرچنگی و لاینرها حواستان باشد که شلنگ ها پیچ نخوده باشند. وقتی دکمه خرچنگی به سمت بیرون باشد، ورودی آن بسته شده و در نتیجه دستگاه خلأ ایجاد خواهد کرد. اگر نشانگر خلأ را مشاهده کنید در حال حرکت به سمت بالا خواهد بود. همچنین اگر به پولساتور گوش فرا دهید صدایی شبیه به نبض یا پالس خواهید شنید. در گاودوش برقی پولساتور هر ثانیه دو بار پالس ایجاد میکند.
نشانگر خلأ را مشاهده کنید. زمانیکه خلأ به اندازه کافی ایجاد شد، دکمه خرچنگی را به سمت بیرون بکشید. خرچنگی را در کف یک دست خود بگیرید و آن را زیر پستان گاو قرار دهید. در این وضعیت لاینرها باید به سمت پایین آویزان شده باشند.
با دست دیگر خود لاینرها را به درستی به سرپستان ها وصل کنید. اگر لاینرها سالم باشند بعد از وصل نباید صدای هوا کشیدن از کنار آن بشنوید. همچنین سرپستان ها باید به خوبی در داخل لاینرها فرو رفته باشند تا هوا از بیرون به داخل کشیده نشود.
با اتصال لاینر به پستان، کار شیردوشی نیز شروع خواهد شد و شیر از لاینر به داخل خرچنگی و از آنجه به داخل ظرف شیر موجود بر روی دستگاه جاری خواهد شد.
در نهایت زمانیکه شیردوشی به پایان رسید باید دکمه خرچنگی را به سمت بیرون بکشید. در این صورت خلأ قطع خواهد شد و میتوان لاینرها را از پستان حیوان جدا کرد. در بعضی شیردوش ها، خرچنگی فاقد دکمه بوده و برای قطع و وصل جریان خلأ از شیر هوا استفاده میشود که بر روی دستگاه نصب می باشد.
نکات مهم در شیردوشی
در هر مرتبه از دام های خود بیش از حد شیردوشی نکنید. زیرا این کار باعث آسیب به پستان حیوان و ناآرامی او خواهد شد. پس عمل شیردوشی را به موقع متوقف کنید. در حین شیردوشی اگر جریان شیر داخل خرچنگی قطع شد یا اینکه ضعیف شد باید شیردوشی را قطع کنید.
زمانیکه میخواهید لاینرها را به پستان ها وصل کنید باید دستگاه به اندازه کافی خلأ ایجاد کرده باشد. همچنین زمانیکه میخواهید لاینرها را جدا کنید حتما جریان خلأ را قطع کنید.
در زمان شیردوشی از دام های مختلف همیشه به ظرفیت بیدون توجه کنید و به موقع آن را تخلیه نمایید. چرا که اگر بیدون شیر دستگاه پر شود، عملیات شیردوشی و مکش و خلأ با مشکل مواجه خواهد شد.
در زمان شیردوشی و کار با دستگاه، شست و شو و ضدعفونی کامل دست و پوشیدن لباس و کفش مخصوص الزامی است.
اگر می خواهید از تعداد زیادی گاو شیردوشی کنید کافی است که فقط در ابتدا دستگاه و قطعات آن را تمیز نمایید. لذا پس از شیردوشی از هر حیوان نیازی نیست برای حیوان بعدی مجددا دستگاه را شست و شو دهید. اما قبل از شیردوشی از حیوان بعدی باید پستان آن حیوان را تمیز و ضدعفونی کنید. همچنین ضدعفونی پستان ها بعد از اتمام شیردوشی نیز توصیه میشود.
زمانیکه کار شیردوشی از تمامی دام ها به اتمام رسید، باید قطعات مختلف دستگاه نظیر لاینر، چرخنگی، شلنگ و بیدون شیر را ضدعفونی و شست شو دهید تا هیچ نوع اثری از شیر خام در آنها باقی نماند. در نهایت دستگاه را با کاور بپوشانید و آن را در یک محیط تمیز قرار دهید تا برای دفعات بعدی مجددا از آن استفاده کنید.
در این مقاله طرز کار شیردوش برقی توضیح داده شد. طرز کار شیردوش دستی گاو نیز بسیار ساده است. در شیردوش های دستی کافی است که پس از تمیز نمودن دستگاه و ضدعفونی پستان ها، لاینرها را وصل نموده و با نیروی دست، پمپ دستگاه را به کار بیندازید.
