شرایط دمایی گلخانه صیفی جات
طبیعتاً برای رشد بهتر میوه و سبزیجات باید شرایط دما و رطوبت و تهویه مناسبی را برای آنها فراهم کرد، به طور کلی صیفی جات ها در دما و رطوبت معتدل رشد می کنند و اگر پرورش دهنده شرایط دما و رطوبتی ثابتی را برای آنها فراهم کند، قطعاً رشد بهتر و سریع تری خواهند داشت و کیفیت محصولات به دست آمده نیز بیشتر خواهد بود.
در صورت پرورش صیفی جات در زمین های زراعی و فضای آزاد، امکان کنترل دما و رطوبت وجود ندارد. اما در صورتیکه صیفی جات ها در گلخانه های استاندارد پرورش داده شوند می توان با تجهیز نمودن سالن به لوازم گلخانه ، دما و رطوبت مناسبی را برای آنها فراهم کرد.
نکته مهم : در شرایط گلخانه ای تمامی و موارد مانند میزان دما و رطوبت، مقدار آب مصرفی و … را می توان کنترل کرد و به این صورت با مصرف حداقل منابع و هزینه می توان محصولاتی با کیفیت تر و مرغوب تر به دست آورد که در مقاله ای جداگانه نحوه راه اندازی گلخانه صیفی جات را توضیح خواهیم داد.
چرا حفظ شرایط دمایی مناسب در گلخانه صیفی جات مهم است؟
طبیعتا هر گیاه و میوه ای برای رشد صحیح و به موقع نیاز به شرایط دمایی استانداردی دارد و به همین دلیل است که در مناطق جنوبی کشور میوه ها و صیفی جات سریعاً رشد پیدا کرده و در مقابل در مناطق سردسیر و کوهستانی روند رشد و بارور شدن میوه ها و سبزیجات با سرعت کمتری انجام می شود و گاهاً دچار سرمازدگی شده و خسارت مالی زیادی را برای کشاورزی به بار می آورد.
بنابراین اگر دمای مناسب برای رشد صیفی جات در حالت طبیعی با استفاده از نور خورشید و شرایط آب و هوایی فراهم شود، نیازی به احداث گلخانه نیست. اما در برخی از مناطق کشور به دلیل شرایط نامتعادل آب و هوایی، کشاورزان برای افزایش سودآوری و استفاده بهینه از زمین و منابع در دسترس خود اقدام به احداث گلخانه های ساده و بعضا مجهز میکند که تاثیر زیادی در افزایش سرعت رشد و کیفیت صیفی جات و میوه ها خواهد داشت.
آیا هر دمایی برای گلخانه صیفی جات مناسب است؟
صیفی جات هایی مانند خیار، گوجه، بادمجان، کلم، کاهو، فلفل دلمه ای و… که همگی در گلخانه قابل کشت هستند، محدوده دمایی خاصی دارند و در صورتیکه از مقدار دمای مناسب برای رشد این سبزی ها تجاوز شود، احتمال پژمردگی و یا حتی فاسد شدن آنها نیز وجود دارد. بنابراین می توان به این نتیجه رسید که هر دمایی برای رشد صیفی جات مناسب نیست، با اینکه دما تنها عامل موفقیت در کشت صیفی جات نیست اما تاثیر بسیار زیادی در رشد بهتر و مرغوبیت آنها دارد.
با توجه به اینکه گیاهان در طول روز عمل فتوسنتز انجام می دهند و در ساعات شبانه فعالیت خود را متوقف میکنند، برابر مقدار دمای که در طول روز به آن احتیاج خواهند داشت با درجه دمای ساعت شب متفاوت خواهد بود. در کشت اکثر صیفی جات ها معمولاً دمای ۲۵ درجه در طول روز و دمای ۱۹ درجه در طول شب برای آنها در نظر گرفته می شود.
اما در حالت کلی و به صورت میانگین نباید این میزان دما را از ۳۲ درجه بیشتر شود و در طول شب نیز نباید این مقدار دما از ۱۷ درجه سانتیگراد کمتر باشد. به این منظور توصیه می شود حتماً در گلخانه های خود از دماسنج مناسب استفاده کنید و در صورت بزرگ بودن گلخانه استفاده از چند دماسنج توصیه می شود.
دماسنج جیوه ای یا دیجیتالی
با این که دماسنج های جیوه ای قیمت ارزان تری دارند اما دماسنج های دیجیتالی دمای محیط را بهتر و دقیق تر نشان میدهد، پس اگر می‌خواهید بیشتر هزینه کنید میتوانید با خرید چند دماسنج دیجیتالی و نصب آن در مکان‌های مختلف گلخانه دمای محیط را تا حد زیادی تحت کنترل خود بگیرید.
یکی دیگر از وسیله هایی که در کنترل دمای گلخانه صیفی جات تاثیر دارد، ترموستات محیطی است. این وسیله را می توانید در نقطه مرکزی گلخانه نصب کنید و آن را به سیستم های گرمایشی گلخانه مانند هیتر گلخانه وصل نمایید تا در صورت افزایش بیش از حد دما به صورت خودکار بخاری گلخانه را خاموش کند. از طرف دیگر با کاهش دمای محیط از مقدار تعیین شده، هیتر به صورت کاملا خودکار و بدون نیاز به دخالت انسان، مجددا روشن خواهد شد.
وجود این وسیله در گلخانه ضمن اینکه به هوشمند سازی دمای محیط کمک خواهد کرد، از مصرف بیش از حد سوخت نیز جلوگیری می کند و این خود یک مزیت بسیار بزرگ محسوب می شود.
برای تامین گرمای گلخانه صیفی جات از چه تجهیزاتی می توان استفاده کرد؟
طبیعتاً جهت تامین گرمای مورد نیاز سبزیجات و گیاهان گلخانه ای باید از بخاری استفاده کرد اما بخاری ها دارای انواع مختلفی هستند و ظرفیت های گرمایی متفاوتی نیز دارند، به عنوان مثال یک بخاری برقی ظرفیت گرمایی بسیار کمی دارد و فقط برای استفاده در گلخانه های کوچک و خانگی مناسب است.
اما اگر شخصی دارای گلخانه های بزرگ و تجاری باشد طبیعتا استفاده از بخاری های برقی نه تنها به صرفه نخواهد بود بلکه باعث افزایش سرسام‌آور هزینه برق نیز خواهد شد، به همین منظور می توان از بخاری های گازی و یا هیتر های مخصوص گلخانه استفاده کرد.
اگر می خواهید از بخاری گازی در گلخانه استفاده کنید باید آن را حتماً لوله کشی کنید چرا که گازهای خارج شده از بخاری برای صیفی جات و سبزی ها مضر و زیان آور خواهد بود. اما با وجود هیتر های مخصوص گلخانه و صرفه اقتصادی زیادی که برای پرورش دهنده به همراه خواهد داشت، کسی از بخاری های گازی استفاده نخواهد کرد، مگر کسانی که در حیاط خانه یا ویلای خود دارای گلخانه خانگی هستند.
اهیمیت استفاده از هیترهای گلخانه ای برای گرمایش این نوع سالن ها
در فصل تابستان و بهار و اوایل پاییز ، انرژی ساطع شده از خورشید به حدی است که میتواند هوا و محصولات داخل گلخانه را گرم کند، اما در اواخر پاییز و زمستان این انرژی کمتر شده و محیط گلخانه به اندازه کافی گرم نمی شود، بنابراین می توان از تجهیزات جانبی مانند هیتر گلخانه برای گرم کردن فضای داخلی آن استفاده کرد.
در انتخاب پوشش گلخانه نیز دقت کنید، زیرا مقداری از انرژی ذخیره شده خورشید در داخل گلخانه توسط پلاستیک به محیط بیرون منتقل می شود، اما در صورت استفاده از شیشه تمام انرژی دریافتی ذخیره خواهد شد و گرمایش محیط داخلی گلخانه به طرز قابل توجهی افزایش خواهد یافت. با اینکه استفاده از شیشه در ساخت گلخانه هزینه های زیادتری نسبت به استفاده از پلاستیک دارد، اما در آینده تاثیر زیادی در کاهش هزینه های گرمایشی خواهد داشت.
هیتر های گلخانه ای مخصوص این سالن ها ساخته شده و به صورت آتش درون فعالیت میکند، یعنی هیچ گونه گاز سمی از خود متصاعد نخواهد کرد و دود حاصل از اشتعال تماما از طریق دودکش به بیرون از گلخانه منتقل خواهد شد، همچنین دارای ۴ لایه امنیتی است که از آتش گرفتن احتمالی بخاری جلوگیری خواهد کرد. با اتصال ترموستات محیطی به هیترهای مخصوص گلخانه می توانید گلخانه خود را هوشمند کنید و بدون حضور مداوم در آن کنترل دمای محیط و کنترل میزان سوخت هیتر را در دست بگیرید.
با توجه به اینکه هیتر های مخصوص گلخانه از کوره های فولادی و آتش خوار ساخته شده اند، بنابراین دوام و طول عمر بسیار بالایی نسبت به بخاری های معمولی خواهد داشت و گروه اندیشه سبز این بخاری ها را با ۱ سال گارانتی و ۱۰ سال خدمات پس از فروش ارائه میدهد.
از چه تجهیزاتی جهت یکسان سازی دمای گلخانه صیفی جات می توان استفاده کرد؟
با توجه به اینکه در هنگام استفاده از هیتر گلخانه، امکان نوسانات در قسمت های مختلف گلخانه صیفی جات وجود دارد، بنابراین با استفاده از ابزارهایی می توان این دما را در قسمت های مختلف یکسان سازی نمود، راهکارهای زیر برای حل این مشکل توصیه می شوند:
★ پس از نصب گلخانه ، لازم است که کانال هایی را به دهانه هیتر ببندید تا دما را به قسمت های مختلف انتقال دهد، درست مانند کانال های کولر که سرما را به اتاق های مختلف یک ساختمان انتقال می دهد.
★ کانال های انتقال گرما را طوری نصب کنید که گرما را به ریشه خاک نیز برساند، با توجه به اینکه گرما در قسمت بالایی گلخانه و سرما در قسمت پایین آن می ماند، بنابراین باید کانال ها را از پایین به قسمت های مختلف انتقال دهید.
★ در دیواره کانال سوراخ هایی ایجاد کنید تا گرما را در قسمت های مختلف زمین گلخانه پخش کند. گرم بودن خاک گلخانه اهمیت زیادی دارد و این خاک حداقل باید به اندازه 17 درجه سانتی گراد گرم باشد تا به خوبی ریشه گیاهان را تغذیه کند.
★ در برخی موارد گلخانه داران برای افزایش دمای خاک اقدام به راه اندازی سیستم گرمایش از کف می کنند، یعنی با نصب لوله هایی در زیر خاک و اتصال آنها به موتورخانه ، گرمای مورد نیاز خاک را تامین می کنند. در صورت استفاده از سیستم گرمایش از کف نباید از ، هیتر گلخانه غافل ماند زیرا گیاهان و هوای داخلی گلخانه نیز در فصل زمستان نیاز به حرارت بالا دارند.
★ پس از کانال کشی در قسمت های مختلف ، لازم است تا با نصب فن سیرکوله گلخانه در قسمت های مختلف سالن، حرارت تولید شده را سیرکوله نمایید تا کاملا یکدست و یکنواخت شود، با این کار دما در تمام قسمت های گلخانه یکسان خواهد بود و تمامی محصولات به یک اندازه رشد خواهند کرد.
★ هرگز در نزدیکی ریشه گیاهان ، دهانه بخاری را قرار ندهید زیرا حرارت زیاد سبب از بین رفتن محصولات خواهد شد.
چه روشی برای گرمایش گلخانه های با متراژ بالا مناسب است؟
همانطور که گفته شد، روش های مختلفی برای گرمایش گلخانه در فصل زمستان وجود دارد که از جمله آنها می توان به استفاده از بخاری برقی ، بخاری گازسوز، بخاری نفتی و سیستم گرمایش از کف اشاره کرد.
اما با توجه به اینکه در گلخانه های بزرگ و دارای مساحت بالا امکان گرمایش با روش های فوق وجود ندارد و هزینه های زیاد تامین سوخت سبب عدم صرفه اقتصادی برای گلخانه دار می شود، بنابراین هیتر های گازوئیلی یا گازسوز مخصوص گلخانه برای گلخانه های بزرگ مناسب است.
زیرا به صورت خودکار شروع به کار کرده و به صورت خودکار نیز خاموش می شود و نیاز به حضور دائمی در گلخانه نیست. حرارت بسیار بالایی در کمترین زمان ممکن تولید می کنند که قادر به گرمایش کل فضای گلخانه خواهد بود. هم چنین با روش کانال کشی می توان این گرما را مدیریت نمود و به تمام قسمت های گلخانه انتقال داد.
هیتر های گلخانه دارای فن های قدرتمندی هستند که گرما را تا چندین متر به سمت جلو پرتاب می کنند و مانع از ثابت ماندن گرما در یک مکان می شود. علاوه بر این از سوخت گازوئیل جهت تولید گرما استفاده می کنند که بسیار با صرفه بوده و ارزانتر از سایر سوخت ها می باشد.
به عنوان مثال هیتر گلخانه ای آرارات در هر ساعت 250 هزار کیلو کالری انرژی تولید می کند و توانایی گرمایش یک گلخانه به مساحت 1000 متر را دارد و به راحتی می توان کانال های انتقال گرما را بر روی آن نصب کرد.
تأثیر رطوبت بر دمای گلخانه
در تأمین گرمای مورد نیاز گلخانه توجه به رطوبت نسبی نیز مهم است. چرا که این دو عامل محیطی تحت تأثیر هم میباشند. بعنوان مثال روشن بودن دستگاه های رطوبت زن مثل رطوبت ساز دیسکی یا نازلی در گلخانه تا 5 درجه میتواند دمای محیط را کاهش دهد. چون برای تأمین رطوبت در این دستگاه ها به گرما نیاز است تا فرایند تبخیر صورت گیرد. همچنین گرم بودن هوای گلخانه به معنی افزایش ظرفیت هوای ان محیط برای ذخیره رطوبت بیشتر میباشد. به عبارتی هر اندازه هوای محیط گرم باشد، آب بیشتری در آن تبخیر شده و در نتیجه رطوبت محیط افزایش پیدا میکند. افزایش بیش از حد رطوبت در گلخانه ها بیماری های قارچی را افزایش میدهد.
✔ در صورت نیاز به مشاوره بیشتر در رابطه با انواع هیترهای مناسب برای گلخانه می توانید با مشاوران ما در تماس باشید تا از راهنمایی لازم به صورت کاملا رایگان بهره مند شوید.