آموزش کاشت کاهو در گلخانه همراه با هزینه ها و درآمد ها
کاهو یکی از پرمصرف ترین سبزیجات در نقاط مختلف جهان و یک گیاه یکساله متعلق به خانواده کلاپرک ها یا همان Compositeae می باشد. تاریخچه کشت و استفاده از کاهو، به بیش از 5000 سال پیش، باز می گردد. کاهو شامل انواع آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها (C,K,A,..) و همچنین املاح معدنی مانند پتاسیم، آهن، منگنز، فسفر و … می باشد. از جمله خواص این گیاه، می توان به تقویت بینایی، کمک به تناسب اندام، مبارزه با التهاب، سرطان، دیابت، کمک به سلامت مغز و … اشاره نمود.
کاهو ذاتاً دوستدار هوای خنک و محصولی نیمه مقاوم به سرما می باشد. به همین دلیل کشت و پرورش آن در فضای باز، معمولاً در اوایل پاییز (مناطق گرمسیر) و یا اوایل بهار (مناطق سردسیر) صورت می پذیرد.
امروزه بسیاری از کشاورزان، جهت تأمین اهدافی همچون افزایش تولید در واحد سطح، قابلیت پرورش و برداشت محصول به صورت زودرس یا خارج از فصل و در کل، دستیابی به بازدهی و درآمد بیشتر، به کشت گلخانه ای کاهو و سایر محصولات روی آورده اند.
در ادامه این مقاله از وبسایت اندیشه سبز ، تمامی شرایط، امکانات و تجهیزات لازم برای کشت گلخانه ای کاهو و همچنین نحوه برآورد میزان سرمایه مورد نیاز و درآمد سالیانه را به همراه سایر نکات و جزئیات ضروری، بطور کامل ارائه خواهیم نمود.
مشخصات کلی کاهو و برخی از ارقام آن
کاهو دارای واریته های متنوعی است. در گونه های مختلف کاهو، برگها دارای طیف های رنگی سبز، قرمز و گاهی اوقات زرد، طلایی و آبی می باشند. همچنین ارقام مختلف این گیاه، به لحاظ شکل و بافت ظاهری نیز بسیار متنوع هستند. به نحوی که برگهای آنها می توانند پوسته پوسته، پرزدار، سرخ شده، بریده بریده و یا به اشکال دیگری باشند. بذرهای کاهو نیز، بر حسب واریته های مختلف آن، به رنگ سفید، زرد، قهوه ای یا خاکستری می باشند.
ریشه کاهو، شامل یک ریشه اصلی و چندین ریشه فرعی کوچکتر است. طول دوره برداشت کاهو، بسته به نحوه و زمان کاشت و واریته محصول، بین 30 الی 130 روز، می باشد.
از جمله ارقام متنوع کاهو می توان به کاهو برگ، کاهو رومی، کاهو آیسبرگ، کاهو بوستون، کاهو بیب، آروگولا، فرسی، کاهو باتاویا، کاهو گوهر کوچک و … اشاره نمود.
مزایای پرورش کاهو در گلخانه
امکان کشت و پرورش کاهو در فضای کنترل شده و شرایط بهینه گلخانه و در نتیجه افزایش تولید در واحد سطح یا همان بازدهی تولید.
افزایش کیفیت محصول تولیدی، به دلیل نظارت و کنترل دقیق آفات و بیماریها، استفاده کمتر از سموم شیمیایی و در نتیجه افزایش بازارپسندی محصول و قابلیت صادرات.
صرفه جویی در مصرف آب، به دلیل فضای بسته گلخانه، که از تبخیر رطوبت خاک و محصولات جلوگیری نموده و در نتیجه به دفعات آبیاری کمتری نیاز خواهد بود. همچنین استفاده از روش های مکانیکی جهت آبیاری محصولات در گلخانه، سبب کاهش چشمگیر مصرف آب می گردد. بعنوان مثال برای تولید یک کیلو کاهو در فضای باز، حدود 150 لیتر آب مصرف می شود. در حالیکه در کشت گلخانه ای کاهو، این میزان مصرف به 9 لیتر کاهش می یابد.
امکان پرورش و برداشت محصول، در تمام فصول سال و در هر نوع شرایط جوی.
ایجاد فرصت های شغلی مناسب برای قشر جوان و تحصیلکرده.
معایب پرورش کاهو در گلخانه
نیاز به سرمایه اولیه بالا جهت تأسیس گلخانه، خرید تجهیزات، مواد اولیه و … که با توجه به تمامی مزایای ذکر شده در بخش فوق و البته در صورت فراهم نمودن شرایط بهینه برای رشد محصولات، طی چند دوره کاشت و برداشت، این هزینه ها به دفعات جبران خواهد شد.
برآورد سرمایه لازم برای راه اندازی گلخانه پرورش کاهو
شرط موفقیت و کسب درآمد بالا از پرورش محصولات گلخانه ای، برنامه ریزی دقیق و اقدام آگاهانه و هوشمندانه می باشد. بنابراین شما باید در اولین قدم، در مورد تمام هزینه ها و سرمایه گذاری های لازم، با کشاورزان باتجربه در زمینه کشت گلخانه ای و همچنین مهندسین و کارشناسان مجرب و متخصص، مشورت نمایید. در قدم بعدی، پس از بررسی شرایط و بودجه خود، می توانید نسبت به تأسیس گلخانه مورد نظر، تصمیم بگیرید.
برخی از معیارهایی که بایستی جهت برآورد میزان سرمایه مورد نیاز در نظر بگیرید، به شرح ذیل می باشند:
یک. زمین محل احداث گلخانه، مصالح و تجهیزات مورد نیاز برای احداث سازه اصلی، دیوارها، ساختمان های فرعی
دو. تجهیزات سرمایشی، گرمایشی، رطوبتی، تهویه مطبوع و سایر تجهیزات الکتریکی و مکانیکی، ادوات کشاورزی و …
سه. خرید مواد اولیه همچون بذر، مواد بستر، کود، سموم، کارتن های بسته بندی و …
چهار. دریافت پروانه گلخانه (که این مورد اختیاری می باشد)
پنج. تأمین منابع انرژی (آب، برق، گاز یا گازوئیل – در صورت دسترسی به آب و برق ارزان کشاورزی، هزینه این موارد تا حد زیادی کاهش خواهد یافت)
شش. سایر مخارج همچون هزینه استخدام نیروهای کاری، حمل و نقل و …
نحوه دریافت مجوز گلخانه
دریافت مجوز (پروانه) برای تأسیس گلخانه، اجباری نمی باشد. اما پرورش دهندگان محترم، در صورت أخذ پروانه می توانند فعالیت های خود را در چارچوب قانونی انجام داده و کسب و کار خود را سریع تر گسترش دهند. از طرفی در صورت دریافت مجوز، می توانید از تسهیلات بانکی و امکاناتی همچون برق و آب ارزان کشاورزی نیز بهره مند شوید. به همین دلیل، توصیه می کنیم قبل از افتتاح گلخانه، نسبت به أخذ مجوز اقدام نمایید.
پروسه کلی دریافت مجوز گلخانه، شامل ارائه درخواست کتبی و مدارک لازم به سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان، طی نمودن برخی مراحل اداری و فنی و پرداخت یک سری هزینه های تعیین شده طبق تعرفه می باشد.
تجهیزات ضروری برای پرورش کاهو در گلخانه
برای پرورش کاهو در گلخانه نیاز به تجهیزات و ملزومات دارید که در ادامه به موارد لازم اشاره خواهد شد، این تجهیزات را حتماً از گروه های معتبر خریداری کنید و از وجود گارانتی و خدمات پس از فروش آن مطمئن شوید تا با اطمینان بیشتری کار خود را شروع کنید.
تجهیزات سرمایشی
سیستم های سرمایشی، یکی از مهم ترین تجهیزات گلخانه ای برای پرورش انواع گونه های کاهو، می باشند. زیرا کاهو، بهترین رشد و عملکرد را در آب و هوای خنک از خود نشان می دهد. به همین دلیل است که در فضاهای باز هم، کشت آن بیشتر در هوای خنک پاییز یا بهار صورت می پذیرد. بالعکس، دماهای خیلی بالا می توانند تأثیرات مخربی بر روی این محصول، بر جای بگذارند.
یکی از متدهای رایج و پربازده، جهت سرمایش گلخانه ها بویژه در مناطق گرم و خشک، استفاده از فن تهویه گلخانه و پد سلولزی گلخانه می باشد. این سیستم سرمایشی از اجزائی همچون فن، پد سلولزی، مخزن ذخیره و سیرکوله آب، پمپ و … تشکیل شده است. در سیستم فن و پد، آب از طریق مکش پمپ، بصورت مداوم بر روی پدها ریخته شده و هوای گرم گلخانه، ضمن عبور از این پدها، خنک می شود.
تجهیزات گرمایشی
کاهو، محصولی نیمه مقاوم به سرما می باشد. با این وجود، قرار گرفتن آن در معرض دماهای خیلی پایین، می تواند به اندازه دماهای بالا، به محصولات آسیب های جدی وارد سازد. بنابراین در روزهای سرد سال، باید از طریق هیترهای گلخانه ای استاندارد، اقدام به افزایش دمای سالن نمایید.
بخاری های معمولی، بنا به دلایلی همچون راندمان تولید گرمای پایین، انتشار گازهای مضر و آلاینده در گلخانه و خطر احتراق، به هیچ عنوان جهت گرمایش سالن گلخانه، مناسب نمی باشند. بخاری های برقی تابشی نیز، درصورت عدم دسترسی به گاز یا گازوئیل، گزینه دیگری برای گرمایش گلخانه هستند. البته این بخاری ها مصرف برق بالایی دارند و استفاده از آنها، فقط در صورت دسترسی به برق ارزان قیمت کشاورزی، مقرون به صرفه خواهد بود.
هیترهای گازی، گازوئیلی و دوگانه سوز تولید شده در گروه صنعتی اندیشه سبز ، به دلیل ویژگیهایی همچون راندمان تولید گرمای بالای 85 درصد، فن سانتریفیوژ بسیار قوی، کوره استیل استنلس نسوز، بدنه ضد زنگ، تولید گرمای پاک، قابلیت توزیع یکنواخت گرما در سالن های بزرگ، مصرف بهینه سوخت و بسیاری مزایای دیگر، در رده پربازده ترین و پرفروش ترین سیستم های گرمایشی گلخانه ای تولیدی در داخل ایران، قرار گرفته اند.
تجهیزات تهویه مطبوع
تجمع بیش از حد رطوبت در محیط گلخانه، می تواند باعث پیدایش انواع آفات و بیماریهای قارچی و باکتریایی شده و حتی جذب برخی مواد مغذی توسط محصولات را کاهش دهد. جهت کاهش رطوبت اضافی در گلخانه و همچنین تازه سازی هوای آن، باید از سیستم های تهویه مطبوع مناسب، کمک بگیرید.
یکی از روش های ساده برای کاهش رطوبت گلخانه، نصب پنجره ها و دریچه ها در نقاط مناسبی از سالن می باشد. شما می توانید در موارد لزوم، از طریق باز کردن پنجره ها اقدام به کاهش رطوبت گلخانه نمایید. این پنجره ها و دریچه ها دارای انواع اتوماتیک نیز می باشند.
استفاده از فن های دمپردار نیز، روشی پربازده و در عین حال مقرون به صرفه، جهت تبادل هوای گلخانه و کاهش رطوبت آن، بویژه در فصول سرد سال می باشد. استفاده از دمپرهای اتوماتیک در این فن ها، باعث کنترل ورود و خروج هوا شده است. در واقع وقتی فن ها شروع به کار می کنند، دمپرها باز شده و امکان خروج هوا را فراهم می سازند. همزمان با خاموش شدن فن های تهویه نیز، دمپرها بسته می شوند. بدین ترتیب از خروج گرمای گلخانه در فصول سرد سال و افت دمای آن جلوگیری می شود.
تجهیزات رطوبت ساز و مه پاش
محدوده رطوبت نسبی ایده آل، برای پرورش کاهو در گلخانه 50 الی 70 درصد، می باشد. در صورت کاهش رطوبت هوا از حد مجاز، بایستی با استفاده از سیستم های رطوبت ساز و مه پاش مخصوص گلخانه، اقدام به تأمین آن نمایید. رطوبت سازهای نازلی، بخارسازهای اولتراسونیک و مه پاش های دیسکی، از جمله بهترین تجهیزات تأمین رطوبت در محیط گلخانه می باشند. این تجهیزات، دارای انواع متفاوتی هستند و شما می توانید با توجه به ظرفیت گلخانه و سطح زیر کشت، نسبت به خرید هر یک از آنان، اقدام نمایید. از طرفی این سیستم های رطوبتی، به دلیل تولید بخار سرد، به کاهش دمای هوا هم کمک می کنند. به همین دلیل در مناطق گرم و خشک می توانند از طریق افزایش رطوبت و کاهش همزمان دمای سالن، کارایی بسیار خوبی داشته باشند.
در صورت احداث گلخانه در مناطق سرد و خشک، بایستی در کنار تجهیزات رطوبتی مذکور، از سیستم های گرمایشی مناسب هم جهت تولید گرمای کافی کمک بگیرید.
دماسنج و رطوبت سنج
نصب دماسنج ها و رطوبت سنج های استاندارد در گلخانه، جهت رصد و ارزیابی منظم سطح دما و رطوبت سالن و اعمال تغییرات لازم، ضروری می باشد. بدین منظور می توانید از دماسنج ها و رطوبت سنج های آنالوگ یا دیجیتال، استفاده کنید. البته انواع دیجیتال، از دقت اندازه گیری بالاتری برخوردار هستند.
سیستم ژنراتور برق
این سیستم، جهت تأمین برق و راه اندازی تجهیزات گلخانه ای، در مواردی همچون قطعی یا عدم دسترسی به برق شهری، ضروری می باشد.
سیستم آبیاری قطره ای
سیستم آبیاری قطره ای، به دلیل مزایایی همچون صرفه جویی در مصرف آب، کاهش هزینه ها، توزیع یکنواخت رطوبت در خاک، کاهش رشد علف های هرز، سهولت آبیاری و … یکی از بهترین روشهای آبیاری محصولات گلخانه ای محسوب می گردد. اگرچه ممکن است اجرای سیستم آبیاری قطره ای، کمی گران به نظر بیاید، اما شما فقط با یکبار سرمایه گذاری، خواهید توانست از مزایای متعدد آن در تمام دوره های پرورشی، استفاده نمایید.
استفاده از سیستم آبیاری بارانی، به دلیل افزایش بیش از حد رطوبت در سطح برگها، تجمع آب در بین پیچ های کاهو، پیدایش بیماری های قارچی و سفیدک، بالا رفتن احتمال گندیدگی برگها و … برای آبرسانی به کاهوی گلخانه ای، توصیه نمی شود.
لازم به ذکر است که کاهو، در طول فصل رشد، به آبیاری متناوب سبک احتیاج دارد، اما وقتی که هد کاهو کاملاً رشد نمود، باید میزان آبیاری را کاهش دهید.
منابع آب، برق و سوخت
برای به کار انداختن اغلب تجهیزات گلخانه ای، باید به برق دسترسی داشته باشید. از طرفی سیستم های حرارتی برای تولید گرما، نیازمند سوخت هایی همچون گاز یا گازوئیل هستند. آب نیز جزئی لاینفک و اساسی در پرورش محصولات کشاورزی می باشد، که می تواند از طریق منابعی همچون رودخانه، کانال، چاه، چشمه و … تأمین گردد.
سازه مناسب برای گلخانه
از جمله رایج ترین سازه های گلخانه ای قابل اجرا در کشورمان، می توان به سازه های استوانه ای یا تونلی، سازه های طرح اسپانیایی، سازه های ایرانی و شیشه ای اشاره نمود.
این سازه ها به لحاظ طرح و ابعاد، مصالح و مواد مورد استفاده، طول عمر، نوع کاربرد، هزینه احداث و … با یکدیگر متفاوت می باشند و دارای مزایا و معایب مختلفی هستند. در انتخاب سازه مناسب برای یک گلخانه، معیارهایی همچون نوع محصول پرورشی، شرایط جوی منطقه مورد نظر، مساحت گلخانه، میزان سرمایه اولیه و … باید در نظر گرفته شوند.
جهت آشنایی کامل با انواع سازه های گلخانه ای، پیشنهاد می کنیم مقاله معرفی انواع طرح و سازه گلخانه را حتماً مطالعه نمایید.
تجهیزات مورد نیاز برای احداث سازه گلخانه
سازه گلخانه، از دو بخش اصلی چارچوب و بخش پوششی تشکیل می شود. برای ساخت چارچوب یا همان اسکلت گلخانه، از لوله های پلاستیکی، میلگرد، لوله های گالوانیزه، پروفیل، چوب و … استفاده می شود.
هزینه ساخت اسکلت های چوبی در مقایسه با سایر مصالح، پایین تر می باشد. اما در عین حال، چوب دارای مقاومت بسیار کمی در برابر پوسیدگی، شرایط جوی و سایر عوامل استهلاکی است. به همین دلیل در اغلب گلخانه های مدرن، از مواد مقاوم تر و با طول عمر بیشتر، مانند لوله های پلاستیکی یا گالوانیزه، استفاده می شود.
بخش پوششی سازه نیز از موادی مانند پلاستیک uv، فایبرگلاس، شیشه اکریلیک، پلی استر و … ساخته می شود.
خاک مناسب برای کشت کاهو در گلخانه
کاهو، در خاکهای شنی سبک تا رسی سنگین، قابل کشت می باشد. اما خاکهای لمونی سبک که سرشار از مواد آلی می باشند، بهترین بستر برای پرورش این گیاه محسوب می گردند. اسیدیته مناسب خاک برای کشت کاهو، 5.5 الی 6.5 می باشد. کشت کاهو در زمین های با اسیدیته خنثی (PH=7) ، به دلیل عدم جذب آهن و منگنز، بازدهی خوبی نخواهد داشت. خاک محل پرورش کاهو، باید دارای زهکشی مناسب و در عین حال قابلیت حفظ رطوبت و سرشار از مواد آلی بوده و سطح آن نیز نرم و عاری از علف های هرز، باشد.
همچنین لازم است قبل از کشت محصول، مقداری کود مناسب را داخل 5 سانت از خاک رویی بستر، اعمال نمایید.
روش های کشت کاهو
معمولاً دو روش برای پرورش کاهو در گلخانه وجود دارد که در ادامه این دو روش توضیح داده شده اند :
کشت کاهو به روش نشاکاری:
برای تولید نشاء کاهو، ابتدا باید بذرهای مناسب و باکیفیت را تهیه نمایید. خاک مورد استفاده برای پر کردن سینی نشاء باید حاصلخیز، غنی، دارای زهکشی مناسب و کمی مرطوب باشد. بذرها را در عمق یک سانتیمتری از خاک، بکارید و سپس روی آنان را پوشانده و محل را آبیاری کنید. بذرها تا زمان جوانه زدن باید بطور مرتب، آبیاری شوند و از دما و نور کافی برخوردار باشند.
پس از 6 الی 8 هفته، هریک از نشاها دارای 3 تا 4 برگ می شوند و شما می توانید آنان را به زمین اصلی گلخانه انتقال دهید. فاصله نشاها در هر ردیف باید، 30 الی 45 سانت در نظر گرفته شود.
کشت کاهو به روش مستقیم:
شما می توانید بذر کاهو را بطور مستقیم (بدون تولید نشاء در خزانه) نیز، در بستر اصلی گلخانه بکارید. کشت بذر را می توانید بصورت دستی یا از طریق بذرکار مکانیکی، انجام دهید. پس از اینکه بذرها سبز شدند، باید بوته های اضافی را تنک کنید. به نحوی که فاصله بین هر دو بوته 30 الی 45 سانت باشد.
دمای مناسب برای پرورش کاهو در گلخانه
کاهو، به هوای خنک علاقه دارد و به گرمای زیاد، بسیار حساس می باشد. دمای بهینه برای پرورش کاهو در گلخانه در طول روز 16 الی 18 درجه سانتیگراد و در طول شب، 10 الی 12 درجه سانتیگراد می باشد. در واقع میانگین دمای مورد نیاز برای پرورش کاهو در گلخانه، 13 الی 15 درجه سانتیگراد می باشد.
اگر کاهو به گل برود، طعم آن تلخ و کاهو عملاً غیر قابل مصرف می شود. از طرفی دماهای گرم، باعث تسریع به گل رفتن کاهو می شوند. بنابراین کاهوهایی که با هدف مصرف (و نه تولید بذر)، پرورش داده می شوند، نباید در معرض دماهای بالا قرار بگیرند. این در حالی است که دماهای خیلی کم و نزدیک به نقطه انجماد نیز، باعث کاهش سرعت رشد و وارد شدن آسیب به برگ های بیرونی کاهو، می شوند.
مقدار نور مورد نیاز جهت کشت گلخانه ای کاهو
کاهو جهت تکامل مراحل رشد و نمو خود، روزانه به مقادیر کافی نور آفتاب احتیاج دارد. به همین دلیل لازم است محصولات در مکانی کشت شوند که در طول روز، حداقل به مدت 6 ساعت در معرض تابش آفتاب قرار بگیرند. در غیر اینصورت، بایستی با استفاده از تجهیزات نوررسانی مناسب، این مقدار نور را برای محصولات فراهم سازید.
بهترین انواع کود برای کاهو و نحوه کوددهی
بهترین کود برای کاهو، کودهای با فرمولاسیون بالانس شده هستند، که حاوی درصدهای یکسانی از نیتروژن، پتاسیم و فسفات می باشند. کودهای گرانول با فرمول 5-5-5 و 10-10-10 می توانند گزینه مناسبی باشند. برای اعمال این کود، کافی است گرانول ها را بر روی بستر، در اطراف محصولات پخش کنید. نرخ کود مورد استفاده (وزن بر واحد سطح)، باید تقریباً نصف مقدار درج شده بر روی بسته بندی محصول باشد. دقت کنید که گرانول ها با محصولات، تماس پیدا نکنند. پس از کودپاشی، محل را آبیاری نمایید.
همچنین می توانید از کودهای محلول در آب، با فرمولاسیون بالانس شده هم استفاده کنید. کافی است کود را طبق دستورالعمل کارخانه ترکیب و در محل مورد نظر، اعمال نمایید. از آنجائیکه اغلب گونه های کاهو، به سرعت رشد می کنند، معمولاً یکبار کودپاشی، کافی خواهد بود. قبل از اعمال هر نوع کود شیمیایی، صبر کنید تا گیاه به حداقل ارتفاع 5 سانت، برسد.
اگر می خواهید، کاهوی گلخانه ای را به صورت ارگانیک پرورش دهید، می توانید کودهای طبیعی همچون کمپوست، کود دامی پوسیده، امولسیون ماهی و … را قبل از کاشت کاهو، به خاک بستر، اضافه کنید.
چگونگی برداشت و ذخیره کاهو
برای برداشت کاهو، معمولاً با استفاده از تجهیزات تیغدار دسته بلند، بوته را از یک الی دو سانتیمتری خاک قطع می کنند. در مرحله بعد، برگهای پلاسیده یا بی کیفیت رویی را حذف نموده، کاهوها را داخل جعبه های چوبی یا کارتنی مناسب می چینند.
کاهو در دمای صفر درجه سانتیگراد، به مدت 3 الی 4 هفته قابل ذخیره در سردخانه می باشد.
برآورد درآمد سالانه از کشت گلخانه ای کاهو
کاشت و برداشت کاهو در گلخانه، با توجه به واریته آن و شرایط پرورشی، 30 الی 130 روز به طول می انجامد. بنابراین شما می توانید بسته به نوع کاهوی پرورشی، سالانه چندین مرحله، اقدام به پرورش و برداشت محصول نمایید.
از طرفی طبق آمار به دست آمده در این زمینه، از هر هکتار بستر گلخانه می توان 15 الی 25 تن کاهو و حتی بیشتر برداشت نمود. بنابراین با فرض سه دوره کشت در سال و تولید 25 تن کاهو در هکتار، از هر هکتار 75 تن، کاهو برداشت خواهید نمود.
برای اینکه بتوانید محصولات خود را در بازه زمانی مطلوب و با قیمت مناسبی به بازار عرضه نمایید، بایستی با اصول صحیح بازاریابی و فروش، آشنا باشید.
روش های بازاریابی برای فروش محصول کاهو گلخانه ای
کاهو یکی از مغذی ترین و محبوب ترین سبزیجات در نقاط مختلف جهان، از جمله کشورمان می باشد و به همین دلیل، در هر چهار فصل سال، برای آن تقاضا وجود دارد. در ادامه به معرفی برخی راهکارهای مؤثر و مفید جهت تبلیغ محصولات گلخانه ای و جذب مشتری می پردازیم.
یک. تبلیغات در فضای مجازی و سایت های اینترنتی: شما می توانید از طریق حساب اینستاگرام و تلگرام، راه اندازی یک سایت اینترنتی و یا تبلیغ در سایت های معتبر و شناخته شده، گلخانه و محصولات خود را به دیگران معرفی کنید.
دو. پاسخگویی به نظرات مشتریان: در کنار تبلیغات و ارائه محصولات در فضای آنلاین، شما باید زمانی را جهت پاسخگویی به نظرات، انتقادات و پیشنهادات مشتریان کنار بگذارید. این کار علاوه بر جذب مشتری بیشتر، باعث می شود که شما با نقاط ضعف و قوت کار خود آشنا شده و نسبت به رفع و رجوع هریک، اقدامات لازم را انجام دهید.
سه. طراحی لوگو: طراحی یک لوگوی ساده و در عین حال متمایز، می تواند به کار شما جنبه حرفه ای و رسمی بخشیده، باعث جذب مشتری بیشتر و رونق کسب و کار شما، گردد.
سخن پایانی
کاهو به دلیل خواص متعدد و طعم ترد و لذیذ، همواره جزو سبزیجات پرطرفدار در میان مردم بوده است. از طرفی کشت این محصول در فضای باز، در تمام فصول سال امکان پذیر نمی باشد. اما خوشبختانه شما می توانید با بکارگیری روش های علمی صحیح و تجهیزات استاندارد و مناسب، شرایط مساعد برای پرورش کاهو را در تمام ایام سال فراهم ساخته و بویژه با فروش محصول در خارج از فصل تولیدی مزارع، به سود بالایی دست یابید.
در این مقاله از اندیشه سبز ، سعی نمودیم تا حد ممکن تمام پیش نیازها و تجهیزات مورد نیاز برای کشت گلخانه ای کاهو و همچنین شرایط بهینه برای پرورش این محصول را ارائه نماییم.
از اینکه ما را تا بخش پایانی مقاله همراهی نمودید، بی نهایت سپاسگزاریم. در صورت تمایل می توانید سؤالات، نظرات و تجارب خود در زمینه کشت گلخانه ای کاهو را، از طریق ارسال دیدگاه در بخش پایین مطلب، با ما در میان بگذارید.
بسیار آموزنده و مفید بود تشکر
موفق باشید