شرایط، دما و رطوبت مناسب برای سردخانه نگهداری خرما
خرما یکی از محصولات کشاورزی سودآور و صادراتی ایرانی است که سالانه درآمد زیادی را عاید کشور ما می کند، با توجه به اینکه امکان فروش و صادرات تمام خرمای تولیدی کشور در همان فصل تولید وجود ندارد، بنابراین جهت حفظ سرمایه و جلوگیری از فساد آن باید از سردخانه استفاده نمود. با توجه به حجم محصولات تولیدی و میزان بودجه مورد نظر از سردخانه های مختلفی می توان استفاده کرد که سردخانه کانکسی نمونه ای از آنهاست که برای باغداران کوچک توصیه می شود.
طبیعتا در صورت زیاد بودن حجم محصولات استفاده از سردخانه های بزرگ و عمومی توصیه خواهد شد. به هر حال در این نوشته به شرایط و نحوه نگهداری خرما در سردخانه اشاره شده و نکات مهمی آموزش داده خواهد شد.
جدول شرایط نگهداری خرما در سردخانه
نحوه نگهداری خرما در سردخانه به شرح جدول زیر است:
| خرما | دما | رطوبت نسبی | مدت زمان نگهداری خرما در سردخانه |
| خرما با رطوبت 20 درصد | 15 | 75 | یک ماه |
| خرما با رطوبت 20 درصد | 10 | 75 | 6 ماه |
| خرما با رطوبت 20 درصد | صفر | 75 | 12 ماه |
| خرما با رطوبت بیش از 20 درصد | صفر | 75 | تا یکسال |
آشنایی کلی با روش های نگهداری خرما
خرما میوه ای گرمسیری است که فواید زیادی برای بدن داشته و حاوی قند زیادی است، قند موجود در خرما شرایط فساد آن را هموارتر کرده ، بنابراین حتما باید با استفاده از روش های مختلفی از فاسد شدن آن جلوگیری نمود.
در گذشته از روش خشک کردن استفاده می شد تا برای استفاده زمستان و مواقع مورد نیاز در دسترس باشد، هم چنین اغلب باغداران برای جلوگیری از فساد سریع ، آنها را همراه با شاخه و ساقه برداشت می کردند.
اما امروزه به لطف انرژی برق و یخچال و سردخانه ها ، می توان آنها را طوری نگهداری نمود که در زمان مصرف بسیار نرم و دلپذیر باشد. اما برای حفظ خرما به صورت نرم و تازه باید شرایطی را در سردخانه و یا یخچال فراهم آورد. وجود سردخانه ها سبب گسترش صادرات این قبیل محصولات کشاورزی تا نقاط دور دست و کشورهای اروپایی و حتی آمریکایی شده و ارزآوری خوبی را برای کشور به همراه داشته است.
چه سردخانه هایی برای نگهداری خرما مناسب هستند؟
دمای مناسب نگهداری خرما باید بین مثبت 5 درجه تا منفی 5 درجه سانتی گراد باشد، در حالت کلی شیوه نگهداری باید طوری باشد که از انجماد خرما جلوگیری شود و از طرف دیگر به حدی هم گرم نباشد که میوه های زیرین فاسد شوند. انواع سردخانه های بالای صفر و زیر صفر برای این محصول مناسب خواهد بود به شرطی که محدوده دمایی فوق رعایت شود.
سردخانه های میوه گزینه مناسبی برای نگهداری از انواع خرما، میوه و سبزیجات سردخانه ای می باشد که شرایط دمایی فوق را برای آنها ایجاد می کند.
شرایط مناسب نگهداری خرما در سردخانه
تنها رعایت دما و رطوبت ایده آل، شرط اصلی محافظت از خرما در سردخانه نیست، بلکه نیاز به رعایت موارد دیگری نیز می باشد که ضمن جلوگیری از گندیدگی و یخ زدگی محصولات، بافت و طعم و مزه آنها به صورت سالم و با کیفیت به دست خریداران برسد. موارد زیر از شرایط نگهداری خرما در سردخانه هستند :
برداشت و انتقال خرما به سردخانه
برداشت و انتقال محصول به سردخانه یکی از مهم‌ترین مراحل نگهداری خرما در این مکان است.در واقع در هنگام برداشت محصول باید حتماً به عواملی از جمله کیفیت، نژاد خرما، رنگ، سالم بودن و قیمت آن توجه کرد.
با توجه به این ویژگی‌ها می‌توان خرماهای مختلف را دسته‌بندی کرده و در نهایت آنها را آماده ذخیره سازی در سردخانه کرد.
تنظیم دما و شرایط محیطی سردخانه
تنظیم دما و شرایط محیطی سردخانه اهمیت بسیار زیادی دارد. در واقع در صورت تنظیم دما حتما‌باید این درمان را تا انتهای مدت ذخیره سازی خرما حفظ کنید. در صورتی که دمای نگهداری از خرما مناسب نباشد؛ ممکن است این محصول به مرور دچار فساد یا ترشیدگی بشود.
در صورت پایین بودن دما خرما دچار یخ زدگی خواهد شد و همچنین در صورتی که دما بیشتر باشد؛ فساد رخ می‌دهد.
توجه داشته باشید که از دیگر شرایط محیطی نگهداری خرما در سردخانه تنظیم رطوبت آن است. اگر محصول انتقالی خرما به سردخانه بیش از ۲۰ درصد رطوبت داشته باشد؛ باید با استفاده از روش‌های رطوبت گیری رطوبت بیش از حد آن را از بین برد.
قفسه بندی مناسب
حتما باید از قفسه های مناسب استفاده کرد تا ظرفیت سردخانه را افزایش داد، قفسه ها باید از جنس استیل یا فلزات دارای پوشش ضد زنگ باشند تا دچار پوسیدگی نشوند. در صورتی که جعبه های خرما را در قفسه های مختلف قرار دهید، فشار کمتری به بار زیرین وارد خواهد آمد و تمامی محصولات به اندازه برودت را دریافت خواهند کرد. بنابراین انباشت فله ای خرما در سردخانه نادرست است.
عدم انباشت تعداد بالا بر روی هم
علاوه بر اینکه از قفسه ها برای انبار خرما باید استفاده کنید، عدم انباشت جعبه ها بر روی هم نیز شرط اساسی در حفظ کیفیت محصول و جلوگیری از خراب شدن آنها است. بهتر است خرما ها تا دو ردیف بر روی هم چیده شوند و در صورت نیاز به چینش بیشتر حتما از جعبه های پایه دار یا پارکت منافذ دار جهت حفظ فاصله بین دو ردیف استفاده شود. در حالت کلی در نظر داشته باشید که تمامی قسمت های جعبه خرما باید تحت تاثیر هوای سرد قرار بگیرد.
بسته بندی استاندارد
انواع خرما را باید با توجه به کیفیت آنها بسته‌بندی کرد. در واقع توجه به نوع خرما در همان مرحله برداشت محصول اهمیت بسیار زیادی دارد.
از همین رو شما باید محصولات تازه و با کیفیت را بسته‌بندی کنید و سپس برای چیدمان خرماها در سردخانه اقدام کنید.
این بسته‌بندی‌ها را با فاصله مناسب از همدیگر قرار بدهید. در واقع اگر فاصله مناسب باشد گردش هوا به خوبی انجام شده و محصول در سردخانه برای طولانی مدت باقی می‌ماند. اما قرارگیری و چیدمان نامناسب خرماها در فضای سردخانه باعث عدم چرخش باد سرد و همچنین حفظ دمای مطلوب خواهد شد.
کارتون هایی که برای نگهداری خرما در نظر گرفته می شود باید از دوام و کیفیت بالایی برخوردار باشد تا در اثر برودت و میعان بخار آب ، خیس نشود و یا در برابر خیس شدگی مقاومت زیادی از خود نشان دهد، در غیر این صورت به مرور زمان از هم باز شده و یا پاره خواهد شد که در سطح انبوه ، خسارت های مالی زیادی را به باغدار وارد خواهد کرد.
سیرکولاین مناسب هوا در سردخانه
به منظور یکسان سازی دما و رطوبت در تمامی قسمت های سردخانه و سرد کردن یکنواخت تمامی محصولات باید از سیستم سیرکولاسیون استاندارد استفاده کرد. فن سیرکوله یکی از ابزارهایی است که کمک کننده خواهد بود، علاوه بر آن استفاده از سیستم های گردش هوا نیز ضرورت پیدا خواهد کرد.
به منظور گردش بهتر هوا و رسیدن برودت به تمامی بسته ها، لازم است که آنها را با فاصله مشخص از کف زمین ، دیوار ها ، سقف و اواپراتور انبار کنید، عدم وجود فاصله از دیوار، سقف یا کف سردخانه ، سبب عدم گردش صحیح برودت شده و فاسد شدن خرما را در پی خواهد داشت.
رعایت بهداشت در سردخانه
وجود بو یا مواد فاسد شدنی در سردخانه و یا عدم نظافت و شستشوی آن قبل از انتقال خرما، سبب تغییر در طعم و بوی خرما خواهد شد و این اتفاق به ظاهر ساده بازار محصول را از بین برده و چه بسا سبب خسارت های مالی نیز خواهد شد. ورق های به کار رفته در ساخت دیوار، سقف و کف سردخانه باید از لحاظ بهداشتی تایید شده باشند، ورق های استیل 304 و یا گالوانیزه دارای رنگ پوششی پودری گزینه های مناسبی هستند.
حفظ و ثبات دمای مناسب در کل دوره نگهداری
دمای مناسب جهت نگهداری خرما، همانطور که گفته شد باید بین 5+ درجه تا 5- درجه سانتی گراد باشد که نه فاسد شود و نه یخ بزند. در صورتی که قصد نگهداری کوتاه مدت خرما را دارید، باید از سردخانه های بالای صفر استفاده کنید و دما را بین 2 الی 4 درجه سانتی گراد قرار دهید. در نوشته نگهداری میوه در سردخانه بالای صفر به نکات مهمی پرداخته شده است.
اما در صورت نیاز به نگهداری طولانی مدت باید دما را به منفی 2 الی 4 درجه سانتی گراد برسانید، برای این منظور بایستی از سردخانه های زیر صفر استفاده شود.
این دما باید در طول دوره نگهداری رعایت شود و هر گونه تغییر ممکن است در ساختار و بافت خرما و در نهایت کیفیت آن تاثیر بگذارد.
حداقل سازی فرایند سرمایش
به محض قرارگیری خرما در سردخانه باید فرایند سرمایش را آغاز نموده و از تداوم روند فساد در آنها جلوگیری کرد. بنابراین استفاده از تجهیزات برودتی استاندارد و درجه یک که در حداقل زمان ممکن برودت را فراهم کند، مهم و اساسی خواهد بود. در مقاله تجهیزات سردخانه اطلاعات بیشتری می توانید به دست آورید.
حفظ و ثبات رطوبت مناسب
وجود رطوبت بالا در سردخانه نگهداری خرما ضمن افزایش احتمال فساد و گندیدگی محصولات، سبب خیس شدن کارتون و جعبه آنها در اثر وقوع میعان خواهد شد. کم بودن رطوبت در سردخانه، احتمال یخ زدگی و افت کیفیت خرما را نیز کاهش خواهد داد، البته لازمه این کار بسته بندی و عایق بندی صحیح خرما جهت جلوگیری از هدر رفت آب میان بافتی آن می باشد.
در حالت کلی رطوبت سردخانه خرما باید بین 15 الی 20 درصد باشد که با استفاده از دستگاه های رطوبت گیر می توانید آن را کاهش دهید، همچنین کاهش رطوبت سردخانه قبل از انتقال محصولات ضروری می باشد.
رعایت طول دوره نگهداری
جهت حفظ کیفیت خرما و جلوگیری از افت کیفیت و تغییر در طعم و رنگ آن ، باید آنها را پس از طی شدن حداکثر زمان تعیین شده از سردخانه بیرون آورد. در صورت افزایش این زمان احتمال افت کیفیت و در نتیجه از دست رفتن بازار محصول وجود دارد. حداکثر مدت زمان نگهداری خرما با توجه به میزان رطوبت و نوع آن متفاوت است که از سوی کارشناسان کشاورزی تعیین می شود.
خرید یا راه اندازی سردخانه خرما
در صورتی که به صورت جدی در زمینه تجارت این میوه فعالیت دارید و یا تولید کننده آن هستید، استفاده از سردخانه های سفارشی و یا از پیش ساخته دو گزینه پیش روی شما خواهد بود. سردخانه های آماده برای باغداران کوچک توصیه می شود که دارای تجهیزات برودتی و عایق بندی استاندارد می باشد. اطلاعات بیشتر را می توانید در نوشته راهنمای انتخاب سردخانه بخوانید.
اما اگر قصد راه اندازی سردخانه عمومی و تجاری دارید و یا محصولات زیادی تولید می کنید، استفاده از سردخانه های سوله ای و بزرگ انتخاب بهتری خواهد بود که در این صورت باید سفارش ساخت سردخانه را به گروه های مجری بدهید. در نوشته هزینه راه اندازی سردخانه به تمامی اطلاعات لازم پرداخته شده است.
در نهایت اگر جهت راه اندازی سردخانه خرما و یا نگهداری این میوه نیاز به مشاوره یا راهنمایی دارید، می توانید از طریق دیدگاه های همین صفحه بپرسید و یا با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.