چگونه مانع از خراب شدن فراورده های لبنی شویم؟
شیر و انواع محصولات لبنیاتی تولید شده از آن جزو سرمایه یک تولیدکننده و مغازه دار است، بنابراین حفظ سلامت محصولات و فروش به موقع آنها در موفقیت مغازه دار تاثیر بسزایی خواهد داشت. در این نوشته از اندیشه سبز قصد داریم روش هایی را به شما آموزش دهیم که در سالم ماندن و افزایش طول عمر محصولات لبنی شما تاثیر فراوانی دارد. پس اگر خانه دار هستید و یا تولید کننده و فروشنده محصولات لبنی مختلف هستید، این پست برای شما بسیار کاربردی خواهد بود.
اهمیت جلوگیری از فاسد شدن محصولات لبنی
اگر شیر یا پنیری در یخچال دارید و در اثر بی توجهی شما فاسد شده باشد، جای نگرانی نیست و هزینه زیادی را متحمل نخواهید شد، اما اگر یک فرد تولید کننده محصولات لبنی و یا یک مغازه دار با فاسد شدن انبوهی از محصولات لبنی خود رو به رو شود، قطعا فشار روانی زیادی را متحمل خواهد شد چون که سرمایه او در خطر افتاده و محصولاتی که قرار بود از فروش آنها به درآمد برسد ، کاملا نابود و غیر قابل استفاده شده است.
بنابراین اهمیت نگهداری از مواد لبنی برای یک مغازه دار و تولید کننده بسیار بیشتر بوده و لحظه ای غفلت برای او گران تمام خواهد شد. مادر تمامی محصولات لبنی شیر است و سایر فراورده های از شیر به وجود خواهند آمد، در ادامه به نحوه مراقبت از شیر و تمامی مشتقات آن می پردازیم.
چگونه از فاسد شدن شیر جلوگیری کنیم؟
جهت بهره مندی از شیر سالم و تولید فراورده هایی سالم و قابل استفاده لازم است نکات مهمی را مورد توجه قرار دهید، مهم ترین این موارد در ادامه ذکر شده اند :
1- حتما شیر را از خود دامدار خریداری کنید، هم ارزان تر خواهد بود و به دلیل تازگی ، مدت زمانی طول خواهد کشید تا فرایند فساد شروع شود. معمولا شیر تازه را تا یک الی دو ساعت در محیط بیرون می توان نگه داشت (در فصل های سرد تا دو ساعت و در فصل های گرم تا یک ساعت)
2- شیر را بلافاصله پس از دوشیدن حمل کرده و به کارگاه یا مغازه بیاورید. کوتاه بودن فاصله بین دامداری و مغازه شما نیز تاثیر زیادی در سالم ماندن شیر خواهد داشت، بنابراین در انتخاب دامداری نیز دقت کنید.
3- از کامیون های یخچالدار جهت حمل شیر استفاده کنید، با اینکه هزینه حمل کمی گرانتر خواهد بود، اما در صورت دور بودن دامداری و وقوع هر گونه مشکلی، شیر کاملا سالم خواهد ماند. دمای نگهداری شیر در یخچال باید 4 درجه سانتی گراد باشد.
4- بلافاصله شیر را به دستگاه های شیر سردکن منتقل کنید. اگر تولید کننده محصولات لبنی هستید حتما باید از یک یا چند شیرسردکن استفاده کنید، این دستگاه ها مخصوص نگهداری شیر هستند و دارای شیر تخلیه هستند، بنابراین فقط شیر مورد نیاز برای تولید را برداشت خواهید کرد و مابقی آن همچنان در شیرسردکن سالم خواهند ماند.
اندیشه سبز تولید کننده انواع دستگاه های شیرسردکن در ظرفیت های 100 ، 200 ، 500 لیتری و به بالا می باشد و محصولات خود را با یکسال گارانتی و 10 سال خدمات پس از فروش ارائه می دهد. برای مشاهده انواع آنها به صفحه شیرسردکن اندیشه سبز مراجعه کنید.
5- از ظروف مخصوص حمل شیر استفاده کنید، استفاده از ظرف های پلاستیکی، آهنی و … برای حمل شیر مناسب نیست، به ویژه اگر تازه دوشیده شده باشد، کاملا گرم خواهد بود و امکان وقوع واکنش شیمیایی بین شیر و ظرف وجود دارد. بنابراین از وسایل آلومینیومی و یا استیل استفاده کنید که هیچ نوع واکنشی با شیر نمی دهند و در نتیجه هیچ گونه تغییری در طعم و بوی آن ایجاد نخواهد شد. این ظروف استیل یا آلومینیومی را می توانید در صفحه بیدون حمل شیر مشاهده کنید.
6- دمای مغازه یا کارگاه را پایین بیاورید، هر چه قدر دمای محیط پایین باشد، احتمال فعالیت میکروارگانیسم ها نیز کمتر خواهد بود، بنابراین استفاده از کولر گازی یا ابی توصیه می شود.
چگونه شیر فاسد را از شیر سالم تشخیص دهیم؟
در صورتی که از سلامت شیر خریداری شده مطمئن نیستید و یا آن را برای مدت طولانی در بیرون از یخچال نگه داشته اید، لازم است قبل از فروش و یا تبدیل آن به سایر مواد لبنی از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.
ساده ترین راه تشخیص شیر فاسد از سالم توجه به رنگ ، بو و مزه آن است. شیر سالم کاملا روان و رقیق و سفید رنگ است و فاقد هیچ گونه توده های لخته ای مانند ماست خواهد بود. هم چنین بوی مطبوعی خواهد داشت ولی شیر فاسد بوی تند و نامطبوعی از خود متصاعد خواهد کرد. در صورت چشیدن شیر فاسد متوجه مزه ترش و تند آن خواهید شد که به دلیل شروع فعالیت های میکروبی در آن است.
در صورت دقت در رنگ شیر فاسد، متوجه زردی آن خواهید بود، شیر سالم کاملا سفید است. اگر از طریق علایم فوق متوجه سالم یا فاسد شدن شیر نشدید می توانید مقدار کمی از آن را بجوشانید، در صورت لخته شدن شیر و یا مشاهده تکه های پنیری مانند ، از فاسد شیر مطمئن خواهید شد.
چگونه از فاسد شدن ماست و دوغ جلوگیری کنیم؟
ماست پرمصرف ترین و پر فروش ترین ماده لبنی پس از شیر می باشد، هم چنین نسبت به شیر دیرتر فاسد می شود و تا چندین هفته پس از تولید می توان از آن استفاده کرد. شیر برای تبدیل شدن به ماست باید جوشانده شود و در دمای اتاق ماست بندی شود.
اما پس از گذشت چندین ساعت از فرایند ماست بندی باید به یخچال انتقال داده شود تا مورد حمله میکروارگانیسم ها قرار نگیرد، هم چنین جهت نگهداری بهتر است از ظروف آلومینیومی ، استیل و یا پلاستیکی بهداشتی استفاده شود و حتما در بسته های سلفون پیچی شده به بازار عرضه شود تا تبادل هوا در آن به حداقل برسد.
حتما به فضای یخچال مغازه توجه کنید و به اندازه ظرفیت یخچال اقدام به تولید ماست کنید، قرار دادن تعداد زیادی مواد لبنی در یخچال، ظرفیت برودتی آن را پایین آورده و قادر به تولید سرمای کافی نخواهد بود. لازم است بدانید که دمای 5 الی 7 درجه سانتی گراد بهترین دما برای نگهداری ماست است.
دوغ نیز همانند ماست ماندگاری بیشتری دارد و جزو محصولات لبنی تخمیری محسوب می شوند، اغلب مغازه داران و تولید کنندگان محصولات لبنی ، دوغ را در بیرون از یخچال نگهداری می کنند، با اینکه دوغ ذاتا طعمی ترش دارد، بنابراین در صورت فعالیت های تخمیری ، ترش تر خواهد شد. شاید برای سلامت انسان مضر نباشد اما از نظر بهداشتی لازم است که دوغ را نیز همانند سایر محصولات در یخچال نگهداری کرد.
چگونه ماست و دوغ سالم را از فاسد شناسایی کنیم؟
طبیعتا ماست و دوغی که فاسد باشد از بوی تند و طعم بسیار ترش و تلخ آن می توان متوجه غیر قابل مصرف بودن آن شد، در صورتی که دوغ و ماست را برای مدت طولانی در هوای آزاد و دمای محیط قرار داده باشید، فاسد شدن آنها دور از انتظار نیست.
قرار گرفتن این مواد در مقابل آفتاب به معنای فساد آنها ظرف چند ساعت می باشد، اما در صورت خنک بودن اتاق و استفاده از تجهیزات سرمایشی مانند کولر می توان تا 1 الی 2 روز آنها را در دمای 20 الی 25 درجه نگهداری کرد. اما برای افزایش طول عمر و حفظ سلامت محصولات استفاده از یخچال ضروری است.
شرایط مناسب برای حفظ و نگهداری از کره و خامه
کره و خامه تولید شده در کارگاه های لبنیاتی معمولا در بسته های 200 گرمی ، 500 گرمی ، 1 کیلویی و فله ای به بازار ارائه می شوند، مسلما به منظور جلوگیری از فاسد شدن این محصولات ، آنها را در یخچال نگهداری می کنند.
اما پروسه تولید کره یا خامه در فضای باز و در دمای معمولی انجام می شود، بیشترین احتمال فساد این مواد در حین تولید خواهد بود. جهت تولید خامه از شیر، لازم است که به شیر حرارت داده و سپس داخل دستگاه خامه گیر ریخته می شود، با توجه به اینکه در پروسه خامه گیری ، دمای شیر بالا می رود، بنابراین احتمال فساد آن پایین می آید. در مقاله روش خامه گیری از شیر، کاملا به این مورد پرداخته شده است. اما پس از اتمام فرایند خامه گیری و به محض رسیدن دمای شیر و خامه به دمای اتاق، لازم است آنها را در یخچال قرار دهید.
کره از ماست به وجود می آید و همانطور که گفته شد، ماست نسبت به شیر ماندگاری بیشتری دارد، برای تولید کره از دستگاهی به نام کره گیر استفاده می شود که در صفحه کره گیر های اندیشه سبز می توانید انواع آنها را مشاهده کنید، اندیشه سبز این محصولات را با گارانتی 1 ساله و خدمات پس از فروش 10 ساله به فروش می رساند.
فرایند تولید کره از ماست ، حدود یک ساعت طول می کشد و لازم است که کره تولید شده را پس از آبگیری به یخچال منتقل کنید تا از فاسد شدن آن جلوگیری شود. در مقاله طرز تهیه کره از ماست، آموزش های لازم ارائه شده است.
آنچه که بعد از کره گیری باقی خواهد ماند، دوغ است که برای فروش نیز کاربرد خواهد داشت و می توانید آن را در دبه های چند لیتری و یا به صورت فله ای به خریداران بفروشید، جهت حفظ سلامت دوغ حتما بایستی آن را در یخچال نگهداری کنید.
نشانه های فاسد شدن کره و خامه چیست؟
کره سالم و تازه معمولا به رنگ کرمی و یا سفید مایل به کرمی می باشد (بستگی به شیر نوع حیوان دارد) اما کره هایی که فاسد می شوند می توان رنگ های قرمز، سبز و یا آبی را بر روی آنها مشاهده کرد که نشان از کپک زدن کره و شروع فعالیت میکروارگانیسم ها می باشد. هم چنین در بو و طعم کره نیز تغییراتی ایجاد خواهد شد و به تندی و تیزی می گراید. در صورتی که کره برای چند ساعت الی یک روز در خارج از یخچال بماند، شروع به فساد خواهد کرد.
خامه نیز در صورت فاسد شدن دچار تغییراتی خواهد شد که از جمله آن می توان به تغییر در مزه و حالت آن اشاره کرد. خامه ای که فاسد شده باشد، مزه ای ترش خواهد داشت و شاهد لخته شدن خامه به صورت تکه های کوچک خواهید بود.
چگونه مانع از خراب شدن پنیر شویم؟
پنیری که به تازگی به دست آمده باشد باید سریعا به یخچال انتقال داده شود و یا در داخل آب نمک با غلظت مناسب قرار داده شود. پنیر حداکثر تا دو ساعت در دمای معمولی قابل نگهداری است و برای جلوگیری از فساد آن باید حتما آن را در یخچال با دمای 4 الی 7 درجه سانتی گراد قرار داد.
پنیرها در طعم های مختلفی ساخته می شوند که هر کدام شیوه ساخت به خصوصی دارند که در نوشته ای جداگانه به این موارد پرداخته خواهد شد، در حالت کلی شیر کمی حرارت داده می شود تا آنزیم های آن فعال شود، سپس مایه پنیر را به آن اضافه می کنند.
پس از چند یک ساعت پنیر آماده خواهد شد که پس از آبکشی باید به آب نمک یا یخچال انتقال داده شود. در برخی از روش های سنتی به منظور حفظ سلامت پنیر، آن را در نمک می غلتانند سپس در آب نمک می اندازند، این روش زمانی پیشنهاد می شود که فضای کافی در یخچال شما وجود ندارد.
علایم و نشانه های پنیر خراب چیست؟
پنیر فاسد نیز همانند سایر محصولات لبنی ، تغییراتی در رنگ و طعم و بوی خود پیدا خواهد کرد که به سادگی قابل تشخیص می باشد. طبیعتا پنیری که خراب باشد حاوی کپک و نقاط سبز رنگ بر روی خود خواهد بود؛ اما پنیری که به تازگی شروع به فاسد شدن کرده باشند، در صورت چشیدن آن مزه شیر ترش را خواهد داد.
خلاصه ای از نوشته نگهداری از محصولات لبنی
در این نوشته به صورت مفید و مختصر به نحوه مراقبت از محصولات لبنی جهت جلوگیری از فاسد شدن آنها اشاره کردیم، در صورتی که تولید کننده و یا فروشنده شیر و سایر فراورده های لبنی هستید، حتما از تجهیزات لبنیاتی مناسب و یخچال های جادار و استاندارد جهت نگهداری از مواد استفاده کنید.
