پاستوریزاسیون چیست و چرا اهمیت دارد؟ آیا پاستوریزه کردن شیر ارزش غذایی و طعم شیر را تغییر می دهد؟ مضرات شیر پاستوریزه چیست و روش های پاستوریزه کردن شیر خام به چه شکل است در این مقاله از اندیشه سبز به طور مفصل به آن پرداخته شده است. پس با ما تا انتهای این نوشته همراه باشید.
شیر پاستوریزه چیست؟
پاستوریزه کردن فرایندی است که طی آن شیر تا دمای مشخصی با مدت زمان معین گرم می شود تا باکتری های مضر آن از بین رود. پاستوریزه کردن علاوه بر اینکه نوشیدن شیر را بی خطر می کند منجر به افزایش ماندگاری آن نیز می شود.
روش های پاستوریزه کردن شیر
به طور کلی برای پاستوریزه کردن شیر دو روش وجود دارد که عبارت است از حرارت زیاد در مدت کوتاه و حرارت کم در مدت زمان بیشتر که در ادامه به تفصیل به توضیح هر یک از این موارد پرداخته ایم.
حرارت زیاد در مدت کوتاه
رایج ترین روش پاستوریزه کردن استفاده از حرارت زیاد در مدت زمان کوتاه می باشد که در این روش دمای شیر را به 71 درجه سانتی گراد به مدت 15 ثانیه میرسانند و سپس به سرعت آن را خنک می کنند. البته با رساندن دمای شیر به 62 درجه سانتی و جوشاندن آن به مدت 30 دقیقه نیز این عمل صورت می گیرد.
حرارت کم در مدت بیشتر
چنانچه قصد دارید به آرامی در مدت زمان بیشتر عمل پاستوریزه کردن صورت گیرد می توانید با 89 و یا 100 درجه سانتی گراد برای مدت زمان مشخص شیر را گرم کنی
تجهیزات انجام پاستوریزاسیون
برای پاستوریزه کردن شیر در کارخانه از یک سری تجهیزات استفاده می‌کنند که تقریبا بدون استفاده از تجهیزات، پاستوریزه کردن شیر کاری غیر ممکن است. با استفاده از همین تجهیزات، شیر پاستوریزه و هموژنیزه خواهد شد. در ادامه ما تعدادی از این دستگاه‌ها را معرفی کرده‌ایم.
مخزن شیر سرد کن: در این قسمت شیر را برای مدتی طولانی در دمای پایین درون دستگاه شیرسردکن نگه می‌دارند؛ تا شیر دچار فساد یا به اصطلاح ترش شدگی نشود.
دستگاه خنک کننده: این دستگاه دمای مورد نیاز برای حفظ کیفیت شیر را ایجاد می‌کند که در نتیجه آن تازگی شیرهای بسته بندی حفظ خواهد شد.
پمپ استیل: پمپ استیل باید در کارخانه برای انتقال یا نگهداری حجم زیادی از شیر وجود داشته باشد. از طریق همین پمپ شیر به مخازن مختلف جهت پاستوریزه شدن منتقل می گردد.
دستگاه پاستوریزاتور: اصلی ترین دستگاه به جهت انجام عملیات، دستگاه پاستوریزاتور می باشد. این دستگاه دمای شیر را تا مقدار مورد نظر بالا برده و در این دما حفظ می نماید. سپس سریعا دمای شیر را کاهش داده تا کاملا میکروب ها و باکتری های درون آن از بین بروند.
مضرات مصرف شیر پاستوریزه
هرچند به خودی خود در مصرف عادی شیر پاستوریزه عوارضی ندارد اما استفاده بیش از حد آن منجر به بروز برخی مشکلات خواهد شده که در ادامه به برخی از این موارد پرداخته شده است.
مضرات شیر پاستوریزه برای کودکان
مصرف بیش از حد شیر توسط کودکان منجر به کم خونی در آنها می شود زیرا کلسیم موجود در شیر باعث عدم جذب آهن می شود و حتی آهن دریافتی از گوشت و حبوبات و … نیز از بدن کودک دفع خواهد شد.
ابتلا به سرطان سینه
مصرف بیش از اندازه شیر خطر ابتلا به سرطان را در پی دارد که بیشترین آمار نشان دهنده ابتلا به سرطان سینه می باشد.
مضر برای افرادی که نارسایی کلیه دارند
افرادی که بیش از اندازه علاقه به مصرف شیر دارند علی الخصوص افرادی که از نارسایی کلیه رنج می برند این مورد باعث تجمع کلسیم در نفرون ها شده و مشکلات اساسی برای آنها ایجاد خواهد کرد بنابراین توصیه می شود در مصرف شیر زیاده روی نکنند.
مضر برای بیماران قلبی
استفاده مداوم و بی رویه شیر منجر به تصلب شرائین می شود و برای بیماران قلبی و عروقی مشکلات حادی را به دنبال دارد بهتر است بیماران قلبی در مصرف شیر نیز احتیاط کنند.
شیر هموژنیزه چیست؟
شیر هموژنیزه به شیری گفته می شود که تمام ذرات و چربی آن به صورت همگن در سطح شیر پخش گردد. به بیان دیگر در شیر پاستوریزه میکروب های شیر از بین می رود اما در روش هموژنیزه کردن شیر، تنها بافت و طعم شیر بهبود می یابد.
به این منظور شیر را به کمک دستگاه هموژنایزر، همگن می سازند. شیر تحت فشار بالا در این دستگاه قرار گرفته و تمام مواد و چربی های موجود در آن به ذرات بسیار ریز تبدیل می گردد. به این صورت طعمی یکنواخت خواهد داشت.
سخن پایانی
در این مقاله در رابطه با شیر پاستوریزه به ارائه مطالب مختلفی پرداختیم که می تواند برای کسب اطلاعات بیشتر شما در این راستا کمک کننده باشد. چنانچه در این حیطه سوال و یا نظری دارید با ما در قسمت نظرات در میان بگذارید.
